Р.бр.
Numri rendor | ПРЕДЛОГ
PROPOZIM | ОПИС / ПРИДОНЕС / ВАЖНОСТ
PËRSHKRIMI / KONTRIBUTI / RËNDËSIA |
| 1. | „28 Септeмври “
„28 Shtatori “ | Ден на Бошњаците
Dita e boshnjakëve |
| 2. | 13 Aвгуст – Охридски договор
13 Gushti – Marrëveshja e Ohrit | На 13. 08. 2001 год. лидерите на партиите од широката коалиција, претседателот на Државата Борис Трајковски и претставниците на меѓународната заедница го потпишаа Охридскиот рамковен договор. Потпишаниот Рамковен договор е имплементиран во Уставот на Р. Македонија.
Më 13. 08. 2001, liderët e partive të koalicionit të gjerë, kryetari i shtetit Boris Trajkovski dhe përfaqësuesit e bashkësisë ndërkombëtare e nënshkruan Marrëveshjen kornizë të Ohrit. Marrëveshja e nënshkruar është
implementuar në Kushtetutën e Maqedonisë. Më 13. 08. 2001, liderët e partive të koalicionit të gjerë, kryetari i shtetit Boris Trajkovski dhe përfaqësuesit e bashkësisë ndërkombëtare e nënshkruan Marrëveshjen kornizë të Ohrit. Marrëveshja e nënshkruar është implementuar në Kushtetutën e Maqedonisë. |
| 3. | 23 Октомври
23- Tetori | Формирање на македонската револуционерна организација во Солун 1893-та година.
Formimi i organizatës revolucionare maqedonase në Selanik në vitin 1893 |
| 4. | 28 Ноември
28 Nëntori | 28 Ноември - Ден на албанското знаме.
28 Nëntori – Dita e flamurit shqiptar. |
| 5. | 4 Декември
4 Dhjetori | На 4 декември 1880 год. од силите Призренска национална лига, предводена од Јашар бег Шкупи се ослободи престолнината на Косовскит вилает- Скопје. Ослободувањто на Скопје имало широк одек во албанската и пошироката европска јавност. По ослободувањето на Скопје, се ослободија и други градови на Косовскиот вилает. Во Скопје се смести и Генералниот штаб на полицијата на Призренската лига. Од конзулите кои давале информации за ситуацијата во Скопје било оценето дека владее ред и мир и дека органите на редот именувани од Призренската лига радосно се прифатени од месното население, без верски или етнички разлики.
Më 4 dhjetor të vitit 1880, prej forcave të Lidhjes së Prizrenit, të udhëhequra nga Jashar Bej Shkupi u çlirua kryeqendra e Vilajetit të Kosovës, Shkupi. Çlirimi i Shkupit kishte një jehonë të madhe në opinionin e gjerë shqiptar dhe atë evropian. Pas çlirimit të Shkupit u çliruan edhe qytete të tjera të Vilajetit të Kosovës. Në Shkup u vendos edhe shtabi i përgjithshëm i policisë së Lidhjes së Prizrenit. Prej konsullatave të ndryshëm që informonin për situatën në Shkup vlerësohej se sundoi rendi dhe paqja dhe se organet e mirëmbajtjes së rendit të emëruar nga Lidhja e Prizrenit ishin të mirë pranuar nga ana e popullatës vendase, pa dallime fetare ose etnike. |
| 6. | 5 Мај
5 maji | Ден на паднатите херои на Албанија.
Dita e dëshmorëve të Shqipërisë. |
| 7. | Абдул Фрашери
Аbdyl Frashëri
| Абдул Фрашери е роден во Фрашер (Пермет) во една мала спахиска фамилија. Детството го поминал во родното село до 18 година од животот тогаш со работа се преместува во Јанина. Како претседател на Албанскиот комитет на Јанина формиран истата година, го составил проектот за објавување на незавиноста на Албанија преку ослободителното востание против Отоманската империја. На крајот од 1877 год. Абдул Фрашери (во тоа време пратеник на Јанина во вториот османлиски парламент), бил избран за претседател на Централниот комитет за одбрана на правата на Албанскиот народ формиран во Истанбул (Истанбулски комитет). Како негов председател тој дал голем придонес за изработката на политичката платформа што било прифатено од страна на Националното движење на албанците. Бил осуден на смртна казна од страна на Отоманскиот специјален суд, но казната му е заменета со доживотна робија. Меѓутоа, откако одлежал казна затвор од 3 години и интернација од 20 месеци, поради здравствени причини е осободен, но под услов да се откаже од политичката дејност. Иако болен и изолиран, тој ја продолжил својата дејност до смртта во Истамбул на 23 октомври 1892 година. Неговите мошти во 1978 год. се донесени во Тирана.
Abdyl Frashëri ka lind në Frashër (Përmet) në një familje të vogël të spahinjve. Abdyl Frashëri, pjesën e parë të jetës e kaloi në vendlindje deri në moshën 18 vjeçare, kur me punë shpërngulet në Janinë. Si kryetar i Komitetit shqiptar në Janinë që u formua po të njëjtin vit, ai përpiloi projektin për shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë përmes kryengritjes çlirimtare kundër perandorisë osmane. Në fund të vitit 1877 Abdyl Frashëri (atëkohë deputet i Janinës në parlamentin e dytë osman), zgjidhet për kryetar të Komitetit qendror për mbrojtje të drejtave të popullit shqiptarë që u formua në Stamboll (Komiteti i Stambollit). Si kryetar i Komitetit ai dha kontribut të madh për përpilimin e platformës politike të cilën e pranoi Lëvizja kombëtare shqiptare. Ai u dënua me vdekje nga ana e Gjykatës së specializuar osmane,por dënimi i zëvendësohet me burgim të përjetshëm. Megjithatë, pasi që vuajti burgun prej 3 viteve dhe internimin prej 20 muajve, për shkaqe shëndetësore ai lirohet, por me kusht që të pushoj veprimtarinë politike. Edhe përskaj izolimit dhe sëmundjes, ai vazhdoi veprimtarinë deri në vdekjen e tij në Stamboll më 23 tetor të vitit 1892. Eshtrat e tij u sollën në Tiranë në vitin 1978. |
| 8. | Адам Смит
Adam Smit | Адaм Смит е шкотски филозоф и пионер на политичката економија (1723-1790) има напишано повеќе познати дела, а најпознато негово дело е “Богатството на народите” кое се смета за прва модерна работа од областа на економијата.
Filozof skocez dhe pionier i ekonomisë politike (1723-1790) ka shkruar më shumë vepra të njohura, kurse vepra e tij më e njohur është “Pasuria e popujve” e cila llogaritet si puna e parë moderne nga sfera e ekonomisë. |
| 9. | Адем Кастрати
Adem Kastrati | Адем Кастрати, во светот на културата повеќе е познат како ликовен уметник, но тој бил добар познавач на историјата, културата, фолклорот и етнографијата, книжевен творец на рaскази и драми. Адем Кастрати бил голем собирач на фолклорот, тој е литературен творец, драмски автор, племист и тн.
Adem Kastrati, në botën e kulturës, më shumë njihet si artist i artit figurativ, por ai ka qenë edhe njohës i mirë i historisë, kulturës, folklorit dhe etnografisë, krijues letrar i rrëfimeve dhe dramave. Adem Kastrati ka qenë koleksionues i pa shoq i folklorit, ai është krijues i artit dramatik, plemist dhe etj. |
| 10. | Азем Марана
Azem Marana | Азем Марана, основното образование го завршил во селото Моране, средното во Медресата „Иса Бег“ во Скопје. Студиите ги започнал во Медресата „Гази Иса Бег“ во 1940 година. Подоцна се запишал во Вишата педагошка школа „Сами Фрашери“. Како учител во село Гајре, општина Тетово, работи од 1942 година до 1944 година. Од декември 1944 година до 1946 работел како учител во основното училиште „Лирија“ Скопје. Во текот на периодот септември – ноември 1944 работи како новинар во весникот „Зани и Шарит“, Тетово. Тој е избран за секретар на Националниот комитет на албанската демократија во Скопје. Го приведуваат од страна на ОЗНА на 22 јули 1946, додека на 7 февруари 1946 му се изрекува смртна казна од страна на Окружниот суд во Скопје.
Azem Marana, arsimin fillor e përfundon në fshatin Moranë, shkollën e mesme në Medresenë “Isa Beu” në Shkup. Studimet i fillon në Medresenë “Gazi Isa Beu” në vitin 1940. Më vonë regjistrohet në Shkollën e lartë të pedagogjisë “Sami Frashëri”. Si mësues në fshatin Gajre, komuna e Tetovës, punon prej vitit 1942 deri në vitin 1944. Prej muajit dhjetor të vitit 1944 deri në vitin 1946 punon si mësues në shkollën fillore “Liria” Shkup. Gjatë periudhës së muajve shtator – nëntor 1944 ai punon si gazetar në gazetën “Zani i Sharit”, Tetovë. Ai zgjidhet për sekretar të Komitetit kombëtar të demokracisë shqiptare në Shkup. Azem Marana arrestohet nga ana e OZNA më 22 korrik të vitit 1946, kurse më 7 shkurt të vitit 1946 atij i shqiptohet dënimi me vdekje nga ana e Gjykatës së rrethit në Shkup. |
| 11. | Азем Хајдари
Аzem Hajdari | Азем Хајдари е роден на 11 март 1963 година. Основното и средното образование ги завршил во родното место. Во 1993 година завршил студии отсек филозофија на Универзитетот во Тирана. Во 1995год. дипломирал на Правниот факултет на Универзитетот во Тирана. Во периодот од 1993 – 1994, студира англиски јазик и филозофија во Соединетите Американски држави. Во 1996 година дипломирал политички студии за обезбедување и заштита, во Грамих, Германија, на универзитетите организирани од страна на Северно-Атлантската Организација. Во периодот декември 1990 – февруари 1991, бил лидер на студентските движења кои ја срушија комунистичката диктатура во Албанија. Тој е избиран за претседател на Управната комисија на Демократската партија на Албанија, првата опозициона партија по 50 години диктатура. Од 1991 – 1993год. е заменик претседател на Албанската демократска партија и член на нејзиното раководство. На 31 март 1991год.е пратеник на АДП за Скадар; 22 март 1992, пратеник на АДП за Шијак; 26 мај пратеник на АДП за Булќиза; 29 јуни пратеник на АДП за Тропоја; 1992 – 1996год. е претседател на Парламентарната комисија за јавниот ред и ШИК; Во ноември 1996год.е избран за претседател на Независните албански синдикати; Во јуни 1997год. за претседател на Парламентарната комисија за национална заштита. Од 1995 до 1998, претседател на Фудбалскиот клуб „Влазниа“ од Скадар, претседател на Албанската федерација на албанските боречки вештини; Во 1990 – 1998 бил цел на 5 атентата од кои два спектакуларни, во албанскиот парламент во септември 1997 и атентатот во Тропоја во јуни 1998год.. На 12 септември 1998 Азем Хајдари, ќе биде убиен од страна на униформирани лица, пред седиштето на Албанската демократска партија.
Azem Hajdari ka lindur më 11 mars të vitit 1963. Arsimin fillor dhe të mesëm i kreu në vendlindje. Gjatë vitit 1993 i përfundon studimet në departamentin e filozofisë, Universiteti i Tiranës. Në vitin 1995, diplomon në Fakultetin juridik në Universitetin e Tiranës. Në periudhën e viteve 1993-1994 studion gjuhën angleze dhe filozofi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në vitin 1996 diplomon në studimet politike për siguri dhe mbrojtje, në Gramih Gjermani, në universitetet e organizuara nga ana e Organizatës Veri Atlantike. Në periudhën e muajit dhjetor 1990 – shkurt 1991 ai është udhëheqës i lëvizjeve studentore që rrënuan diktaturën komuniste në Shqipëri. Ai zgjidhet për kryetar të Komisionit drejtues të Partisë Demokratike të Shqipërisë, partisë së parë opozitare pas 50 viteve të diktaturës; 1991 – 1993 zëvendës kryetar i Partisë demokratike të Shqipërisë dhe anëtar i udhëheqjes së saj. 31 mars 1991 deputet i PDSH nga Shkodra; 22 mars 1992 deputet i PDSH nga Shijaku; 26 maj deputet i PDSH nga Bulqiza; 29 qershor deputet i PDSH nga Tropoja; 1992 – 1996 Kryetar i Komisionit parlamentar për siguri publike SHIK; Nëntor 1996, kryetar i sindikatave të pavarura shqiptare; qershor 1997, Kryetar i Komisionit parlamentar për mbrojtje kombëtare. Prej vitit 1995 deri në vitin 1998, kryetar i Klubit të Futbollit “Vllaznia” nga Shkodra. Kryetar i Federatës shqiptare të sporteve luftarake; 1990 – 1998 do të jetë në shënjestër të pesë atentateve prej të cilëve dy dallohen si spektakolare, ai në kuvendin e Shqipërisë në muajin shtator të vitit 1997 dhe atentati në Tropojë në muajin qershor të vitit 1998. Më 12 shtator të vitit 1998, Azem Hajdari do të vritet nga ana e personave të uniformuar, para selisë së Partisë Demokratike të Shqipërisë. |
| 12. | Албанските национал демократи
Nacional Demokratët Shqiptarë | Програмата на оваа политичко-воена организација претставува продолжение на националната програма на Призренската лига на албанците. Тие се поставија во одбрана на албанската популација од комунистичката политика. Целта на борбата е албанците да се ориентираат кон политиките на европските демократии.
Programi i kësaj organizate politike – ushtarake paraqiste një vazhdimësi të programit komnëtarë të Lidhjes së Prizrenit. Ata i dolën në mbrojtje popullatës shqiptare prej politikës komuniste. Lufta e saj kishte për synim që shqiptarët të orientohen drejtë politikave demokratike evropiane. |
| 13. | Алберт Сониксен
Albert Soniksen | Вклучен е во полза на движењето на угнетените во Македонија, секретар на Македонскиот комитет во Њујорк, подоцна македонски четник во четите на ВМРО. Автор на книгата - Исповед на еден македонски четник.
Është përfshirë në dobi të lëvizjes urgjente në Maqedoni, sekretar i komitetit maqedonas në Nju Jork, më vonë çetniku maqedonas në çetat e VMRO-së. Autor i librit – Rrëfimi i një çetniku maqedonas. |
| 14. | Александар Грличков
Aleksandar Grliçkov | (Штип,18.01.1923 – Струга,26.07.1989 ) – државник ,политички деец,економист и теоретичар.Учествувал во НОБ од 1942 година. Бил директор на Заводот за планирање,министер за финансии,потпретседател и претседател на Извршниот совет на СРМ,член и потпретседател на Сојузниот извршен совет.Долгогодишен професор на Економскиот факултет на Скопскиот универзитет како и професор на Белградскиот универзитет.Предавал и на постдипломските студии на Загребското свеучилиште.Уредник е на „Економската енциклопедија“ и на популарната енциклопедија на БИГЗ.Бил претседател на Советот на списанијата „Социјализмот во светот“ и „Економска политика“ како и главен и одговорен уредник на списанието „Социјализам“.Неговите дела се преведени на повеќе странски јазици,меѓу кои и на кинески.Во економијата се залага за пазарното стопанство,а во политиката за политички плурализам и против еднопартискиот монопол.
(Shtip, 18.01.1923 – Strugë, 26.07.1989) – burrë shteti, veprimtarë politik, ekonomist dhe teoriticientë. Pjesëmarrës në LNÇ nga viti 1942. Ai ka qenë drejtor i Entit për planifikim, ministër për financa, nënkryetar dhe kryetar i Këshillit ekzekutiv të RSM, anëtarë dhe nënkryetar i Këshillit ekzekutiv federal. Profesot shumëvjeçar në Fakultetin e ekonomisë në Universitetin e Shkupit dhe si profesor në Universitetin e Beogradit. Ai ka ligjëruar i studimeve post diplomike në Universitetin e Zagrebit. Ai ka qenë redaktor i “Enciklopedisë ekonomike” dhe i enceklopedisë së njohur të BIGZ. Ai ka qenë kryetar i Këshillit të revistës “Socializmi në botë” dhe “Politika ekonomike” si dhe redaktor kryesor dhe përgjegjës i revistës “Socializmi”. Veprat e tij janë të përkthyer në më shumë gjuhë të huaja, në mesin e të cilëve edhe në gjuhën kineze. Në ekonomi ai orvatet për ekonominë tregtare kurse në politikë për pluralizëm politik dhe kundër monopolit njëpartiak. |
| 15. | Александар Квашњевски
Aleksandar Kvashnjevski | Полски претседател (1995 –2005) за чие време на владеење Македонија беше призната под уставното име на 11.08.2005 од страна на Република Полска. Со тоа Полска станува првата членка на ЕУ која ја призна Македонија по уставното име.
Kryetari i Polonisë (1995 – 2005) për kohën e sundimit të cilit Maqedonia u pranua me emrin kushtetues në vitin 11.08.2005 nga ana e Republikës së Polonisë. Me këtë Polonia u bë anëtarja e parë e BE-së e cila e pranoi Maqedoninë me emrin kushtetues. |
| 16. | Александар Матковски
Aleksandar Matkovski | Прв доктор на историски науки од Македонија и прв историчар ориенталист (1922-1992). Бил член на МАНУ од 1985 година. Има издадено повеќе книги меѓу кои и „Грбовите на Македонија“.
Doktor i parë i shkencave historike nga Maqedonia, si dhe historiani i parë orientalist (1922-1992). Ka qenë anëtar i AMSHA-së nga viti 1985. Ka botuar shumë libra mes të cilave edhe librin „Varrezat e Maqedonisë”. |
| 17. | Александар Сариевски
Aleksandar Sarievski | Еден од најпознатите македонски пејачи и композитори (1922-2002). Сариевски е еден од основачите на ансамблот „Танец“.Сариевски е еден од најголемите амбасадори на автентичната култура на македонскиот народ.
Një nga këngëtarët dhe kompozitorët më të njohur maqedonas (1922-2002). Sarievski është njëri nga themeluesit e ansamblit „Tanec”. Sarievski është njëri nga ambasadorët më të mëdhenj të kulturës autentike të popullit maqedonas. |
| 18. | Александар Федорович- Ритих
Aleksandar Fedorovic- Ritih | Познат руски научник кој тврдел дека Македонците треба да се третираат како посебен народ.
Shkencëtar i njohur rus, i cili ka theksuar se Maqedonasit duhet trajtuar si popull i veçantë. |
| 19. | Аминта III
Aminta III | Аминта III (или II), син на Архидеј и дедо на Александар Македонски, бил крал на Античка Македонија од 393 п.н.е. (или 389) до 369 п.н.е.Од својата жена, Евридика II имал три сина, кои подоцна станаа македонски кралеви: Александар II, Пердика III и Филип II Македонски.
Aminta III (ose II), i biri i Arhidej dhe gjyshi i Aleksandrit të Madh, ka qenë mbret i Maqedonisë antike nga viti 393 p.e.s. (ose 389) deri më vitin 369 p.e.s.Nga gruaja e tij, Euridika II ka pas tre djem, nga të cilët të gjithë më vonë u bënë mbretër të Maqedonisë: Aleksandri i II, Perdika III dhe Filipi i II i Maqedonisë |
| 20. | Ана Франк
Ana Frank | Анели Мари „Ана“ Франк (12 јуни 1929 - почетокот на март 1945) била германско девојче од еврејско семејство од градот Франкфурт. Светска слава стекнала благодарение на своите дневници во кои ја опишала германската окупација на Холандија за време на Втората светска војна. Ана Франк станала една од најчесто споменуваните личности од жртвите на Холокаустот.
Aneli Mari „Ana” Frank (12 qershor 1929 – fillimi i marsit 1945) ka qenë vajzë nga gjermania nga një familje çifute nga qyteti i Frankfurtit e cila ka fituar famë botërore duke iu falënderuar ditarëve të saj, në të cilët ajo ka përshkruar okupimin gjerman në Holandë gjatë kohës së Luftës së dytë botërore. Ana Frank u bë njëra nga personalitetet më shpesh të potencuar nga viktimat e Holokaustit. |
| 21. | Анастас Караташо
Anastas Karatasho | Македонски борец кој потекнува од Егејска Македонија и дејствува во периодот пред илинденскиот период. Бил еден од водачите на Негошовото востание .
Luftëtar maqedonas i cili rrjedh nga Maqedonia e Egjeut dhe vepron në periudhën para Ilindenit. Ka qenë njëri nga udhëheqësit e kryengritjes së Negoshit. Luftëtar maqedonas i cili rrjedh nga Maqedonia e Egjeut dhe vepron në periudhën para ilindenit. Ka qenë njëri nga udhëheqësit e kryengritjes së Negosovës . Luftëtar maqedonas i cili rrjedh nga Maqedonia e Egjeut dhe vepron në Luftëtar |
| 22. | Анатолиј Зографски Anatolij Zografski
| Роден во Лазарополе,Македонија.Завршил Духовна академија.
Архимандрит на Зограскиот манастир во Света Гора. Повеќе од петнаесет години бил на царскиот двор во Русија за време на императорот Николај I. Бил еден од најуважаните духовници на царското семејство,станувајки кум на децата на императорот.Во триесеттите години, кога Грција и Србија се стекнале со државност,Анатолиј молел и Македонија да се ослободи од турското ропство. Анатолиј Зографски како врвен црковен певец и како духовно посветено и образовано лице бил почитуван како духовен татко во царското семејство .По неговата смрт на Света Гора на гробот на упокоениот старец дошле синовите на
Николај I (идни руски императори), да се поклонат и да запалат свеќа за почитуваниот и сакан духовен отец.
I lindur në Lazaropole, Maqedoni. Ka kryer akademinë shpirtërore.
Arhimandrit i manastirit të Zograsiot në Malin e shenjtë. Ka qendruar më shumë se pesëmbëdhjetë vite në oborrin mbretërorë në Rusi gjatë kohës së imperatorit Nikolaj i I-rë. Ka qenë njëri nga ideatorët më të respektuar të familjes mbretërore, duke e bërë edhe kumbarë të fëmijëve të perandorit. Në vitet e tridhjeta, kur Greqia dhe Serbia kanë fituar pavarësinë, Anatolij ka lutur që edhe Maqedonia të lirohet nga sundimi otoman. Anatolij Zografski si njëri nga këngëtarët më të njohur kishtar dhe si person i arsimuar me përkushtim shpirtërorë ka qenë i respektuar si baba shpirtërorë në familjen mbretërore. Pas vdekjes së tij në Malin e shenjtë në varrin e plakut të ndjerë kanë ardhur të bijtë e Nikolajit të I, perandorët e ardhshëm të Rusisë, të përulen dhe të ndezin qirinjtë për babanë shpirtërorë shumë të respektuar dhe të nderuar. |
| 23. | Ангел Сматракалев
Жаров
Angel Smatrakalev
Zharov | Роден е во 1909 година, познат под псевдонимот Ангел Жаров,бил интелектуалец и борец за македонските национални и политички права. Бил истакнат писател и општествен деец, член и раководител на ВМРО (обединета),основач на Македонскиот литературен кружок во Софија,во кој влегоа и истакнатите македонски поети и интелектуалви Никола Јонков Вапцаров и Антон Попов.
I lindur më vitin 1909, i njohur me pseudonimin Angel Zharov, ka qenë njeri intelektual i cili ka luftuar për të drejtat nacionale dhe politike të Maqedonisë. Ka qenë shkrimtar i njohur dhe veprimtarë shoqërorë, anëtarë dhe udhëheqës i VMRO-së (së bashkuar), themelues i qarkut letrar maqedonas në Sofje, ku përfshihen edhe poetët dhe intelektualët e njohur maqedonas Nikolla Jonkov Vapcarov dhe Anton Popov. |
| 24. | Андон Ќосето
Andon Qoseto | Андон Ќосето е македонски револуционер, учесник во македонското револуционерно движење кон крајот на 19 и почетокот на 20 век. Својата дејност ја започнал како терорист на Македонската револуционерна организација, а подоцна станува нејзин војвода.
Andon Qoseto është revolucionarë maqedonas, pjesëmarrës në lëvizjen revolucionare maqedonase kah fundi i shekullit 19 dhe fillimi i shekullit 20. Veprimtarinë e vet e ka filluar si teorist i Organizatës revolucionare maqedonase, e më vonë bëhet edhe duk i saj. |
| 25. | Антон Димитров
Anton Dimitrov | Роден во с.Ајватово Солунско во 1868 година.По неговото гимназиско образование во Солун,правните студии ги завршил во Цариград.Заедно со Дамјан Груев,Петар Поп Арсов,Иван Хаџи Николов,Христо Татарчев и Христо Батаџиев,станал основач на Македонската револуционерна организација (МРО,ТМРО).Тој бил и член на нејзиниот централен комитет.
I lindur në fshatin Ajvatovë të Selanikut në vitin 1868. Pas arsimit të tij në gjimnazin e Selanikut, studimet juridike i ka kryer në Stamboll. Së bashku me Damjan Gruev, Petar Pop Arsov, Ivan Haxhi Nikollov, Hristo Tatarcev dhe Hristo Bataxhiev, u bë themelues i Organizatës revolucionare maqedonase (MRO,TMRO).Ka qenë edhe anëtarë i komitetit qendrorë. |
| 26. | Апостол Петков Терзиев
Apostoli Petkov Terziev | Македонски војвода (1869-1911), активно учествувал во Илинденското востание. Во Илинденското востание бил предводник на голема востаничка чета и со неа водел успешни борби. По востанието војува против грчката вооружена пропаганда. Негов центар на активност е Ениџевардарското езеро.
Duk maqedonas (1869-1911), ka marr pjesëmarrje aktive në Kryengritjen e Ilindenit. Në Kryengritjen e Ilindenit ka qenë drejtues i çetës së madhe kryengritëse dhe me të kanë drejtuar luftëra të suksesshme. Pas kryengritjes lufton kundër propagandës së armatosur greke dhe qendra e aktiviteteve të tij është liqeni Enixhe vardarsko. |
| 27. | Апостол Филип
Apostoli Filip | Апостол Филип е еден од дванаесетте апостоли.
Apostol Filipi është njëri nga të dymbëdhjetë apostujt. |
| 28. | Арберија
Arbëria | Илирите, им се спротивставија на странските походи, предводени од Римјаните, Византијците и разните преселби на многуте народи кои тргнаа кон потчинување на Илирија. Поранешното име Илир и нејзината територија Илирија го заменија со Арбер и Арберија.
Ilirët, duke iu kundërvënë pushtuesve të huaj, romakëve dhe Bizantit si dhe shpërnguljeve të ndryshme të shumë popujve që synuan Ilirinë, emrin e mëparshëm të tyre Ilir dhe territorin e tyre - Iliria e zëvendësuan me Arbër dhe Arbëria. |
| 29. | Аронова
Aronova | Еден од браќата на царот Самоил. Еден од четворицата млади кнезови кои го кренале востанието на комитопулите. Njëri nga vëllezërit e mbretit Samoil.
Njëri nga katër knezët e rinj të cilët u ngritën në kryengritjen e komitopulëve. |
| 30. | Архиепископ Ангелариј
Kryepeshkopi Angelarij | Ангелариј (роден како Цветко Крстески, Долнени, Прилеп, 25 март 1911 - 15 јуни 1986), е вториот поглавар на Македонската православна црква, архиепископ охридски и македонски. По нецели пет години поминати како поглавар на МПЦ, загина во сообраќајна несреќа на 15 јуни 1986 година во Дреновската клисура, на патот Прилеп – Скопје.
Angelarij (i lindur si Cvetko Krsteski, Dolneni, Prilep, 25 mars të vitit 1911 - 15 qershor të vitit 1986), është krye prijësi i dytë i Kishës ortodokse maqedonase, peshkop i Ohrit të Maqedonisë. Pas pesë viteve jo të plota të kaluar si krye prijës i KOM, vdiq në fatkeqësi komunikacioni më 15 qershor të vitit 1986 në grykën e Drenovës, në rrugën Prilep – Shkup. |
| 31. | Архиепископ Арсениј
Kryepeshkopi Arsenij | Арсениј II бил последниот охридски архиепископ во период од 1763 година до 1767 година, кога бил принуден да поднесе оставка по која Охридската архиепископија била укината и нејзините епархии биле ставени под јурисдикција на Цариградската патријаршија.
Arsenij i II ka qenë peshkopi i fundit i Ohrit në periudhën prej vitit 1763 deri më vitin 1767, kur ka qenë i detyruar të japë dorëheqje pas të cilës Kryepeshkopata e Ohrit u hoq dhe eparkitë e veta mbetën pa juridiksion të Peshkopisë së Konstantinopolit. |
| 32. | Архиепископ Гаврил
Kryepeshkopi Gavril | Македонски г.г. Гаврил (Ѓорѓи Милошев, 1912 - 1996), трет поглавар на Македонската православна црква. Целиот живот го посветил на учебникарството и на просветителството.
Z.z. Gavrili i Maqedonisë (Gjorgji Milloshev, 1912 - 1996), krye prijës i tretë i Kishës ortodokse maqedonase. Tërë jetën ia ka kushtuar librave dhe arsimit. |
| 33. | Архиепископ Доситеј
Kryepeshkopi Dositej | Г.Г. Доситеј (р. Димитрија Стојковски, 7 декември 1906 - Скопје, 20 мај 1981), прв архиепископ охридски и македонски, поглавар на Македонската православна црква.
Z.z. Dositej (r. Dimitrija Stojkovski, 7 dhjetor të vitit 1906 - Shkup, 20 maj 1981), peshkop i parë i Ohrit të Maqedonisë, kryepeshkop i Kishës ortodokse maqedonase. |
| 34. | Архиепископ Михаил
Kryepeshkopi Mihail | Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Михаил (Ново Село, Штипско), 1912 - 6 јули 1999) бил четвртиот архиепископ на Македонската православна црква по нејзиното обновување. Михаил бил свештеник и вероучител. Архиепископот Михаил за поглавар на Македонската православна црква беше избран на 4 декември 1993 година.
Kryepeshkopi i Ohrit i Maqedonisë z.z. Mihail (Novo Selo, Shtip), 1912 - 6 korrik 1999) ka qenë peshkopi i katër i Kishës ortodokse të Maqedonisë pas themelimit të tij. Mihaili ka qenë fytyrë fetare dhe mësues fetar. Kryepeshkopi Mihail për krye prijës të Kishës ortodokse maqedonase u zgjodh më 4 dhjetorë të vitit 1993 . |
| 35. | Атанас Бадев
Atanas Badev | Атанас Бадев (Прилеп, 14 јануари 1860 - Софија, 21 септември 1908) е македонски композитор, хорски и музички теоретичар, еден од првите професионално школувани македонски композитори. Студирал математика на Универзитетот во Одеса, а музика најпрвин во Синодалната школа за црковно пеење во Москва,а потоа кај Мили Балакриев и Николај Римски-Корсаков при Дворската пејачка капела во Санкт Петербург. По завршените студии ја истражува и собира македонската народна музика, потоа е наставник по музика и хорски диригент во Солун, Русе, Самоков и Ќустендил. Компонирал главно вокални дела, световни и духовни. Зачувани се само свеската Упражненија по черковното пение и Златоустова литургија, печатена во 1898, од која посебно се изделуваат ставовите: Иже херувими, Јако да царја, Хвалите Господа с небес и Христос воскресе. Тоа дело, пишувано под влијанието на руската духовна музика, сведочи за еден талентиран творец, полн со фантазија и за тоа време голем мајстор на хорскиот слог како и на хармонскиот и полифоничен начин на компонирање.
Atanas Badev (Prilep, 14 janar të vitit 1860 - Sofje, 21 shtatorë 1908) është kompozitor maqedonas, teorist i muzikës dhe i korit, njëri nga kompozitorët e njohur maqedonas të shkolluar. Ka studiuar matematikë në Universitetin në Odesa, kurse muzikë së pari në shkollën Sinodale për këndim kishtar në Moskë, pastaj te Mili Balakriev dhe Nikolaj Rimski-Korsakov pran kapelës kënduese të oborrit mbretërorë në Sankt Peterburg. Pas marimit të studimeve e hulumton dhe e grumbullon muzikën popullore maqedonase, pastaj është mësues i muzikës dhe dirigjent korri në Selanik, Ruse, Samokov dhe Qustendil. Ka kompozuar kryesisht vepra vokale, letërsi botërore dhe shpirtërore. Janë të ruajtura vetëm literatura botërore Uprazneniя po cerkovnoto peniei Zlatoustova liturgiя, e botuar më 1898, nga të cilat në mënyrë të veçantë ndahen qëndrimet: Ize heruvimi, Jako da carja, Hvalite Gospoda s nebes dhe Hristos voskrese. Kjo vepër, e shkruar nën ndikimin e muzikës kishtare ruse, dëshmitarë për një veprimtarë të talentuar, me fantazi të bujshme dhe për këtë kohë një mjeshtër i madh i rrokjeve të korit si dhe të mënyrës harmonike polifonike të kompozimit. |
| 36 | Атанасије Урошевиќ
Atanasije Urosheviq | (1898-1992) – еден од основачите на Универзитетот во Скопје,географ и универзитетски професор.Во 1922 година,по завршувањето на средното образование во Скопје,се запишува на групата географија на Филозовскиот факултет,каде по докторирањето во 1929 година е избран за доцент.Втората светска војна ја поминува како воен заробеник во Германија.По војната во 1946 година,повикан е од Владата на Република Македонија да дојде во Скопје и да помогне при формирањето на идниот Македонски Универзитет.На истиот факултет истата година станува вонреден професор на Филозофскиот факултет во Скопје,а од 1950 година и редовен професор.Во тие години станува истакната личност од научниот живот на нашиот град,се занимава со антропогеографија,етничка историја и историска географија.Објавува текстови за поголем број патописи,стари географски карти и други документи поврзани со Македонија.Го организирал Географскиот институт на природно математичкиот факултет,а бил и декан на истиот факултет ја иницирал изградбата на новата зграда која е и денес во функција.Целата своја универзитетска кариера ја поминал во Скопје,основач е на географското друштвото на Македонија и негов долгогодишен претседател.Редовен член на САНУ од 1978 година и има објавено голем број научни трудови и учебници,а најголем број се однесуваат на Македонија.Автор е на првата географско-историска публикација за Скопје под име „Водич кроз Скопје и околину“,објавена во 1937 година.Автор е и на географско – етнографски географии за Охрид и Куманово.
Atanasije Urosheviq (1898-1992) është një nga themeluesit e Universitetit në Shkup, gjeograf dhe profesor në universitet. Në vitin 1992, pas përfundimit të arsimit të mesëm në Shkup, u regjistrua në grupin e gjeografisë në Fakultetin Filozofik, kurse pas përfundimit të studimeve është pranuar si asistent në të njëjtin fakultet, ku pas doktoraturës në vitin 1929 është zgjedhur si docent.
Luftën e dytë botërore e kalon si rob lufte në Gjermani.Pas Luftës, në vitin 1946. Thirret nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë të vijë në Shkup dhe të ndihmojë në formimin e Universitetit maqedonas të ardhshëm. Në të njëjtin fakultet në të njëjtin vit bëhet profesor i jashtëm Fakultetit filozofik në Shkup, kurse nga viti 1950 është profesor i rregullt. Në ato vite bëhet një personalitet i shquar i jetës shkencore të qytetit tonë, merret me antropogjeografi, histori etike dhe histori gjeografike.
Boton tekste për një numër të madh analesh, harta të vjetra gjeografike dhe dokumente të tjera të lidhura me Maqedoninë. Ka organizuar Institutin e gjeografisë pranë Fakultetit të shkencave të natyrës, dhe ka qenë edhe dekan i të njëjtit fakultet dhe ka iniciuar ndërtimin e godinës së re e cila edhe sot e kësaj dite është në funksion. Të gjithë karrierën e tij universitare e ka kaluar në Shkup, është themelues i Shoqatës
gjeografike të Maqedonisë dhe kryetar i saj për shumë vjet me radhë. Ishte anëtar i rregullt i ASSHA nga viti 1978 dhe ka botuar shumë vepra shkencore dhe libra shkollor, dhe numri më i madh i tyre ka të bëjë me Maqedoninë. Është autor i publikimit të parë gjeografik-historik për Shkupin nën titullin “Udhëzues nëpër Shkup dhe rrethinat i tij” të botuar në vitin 1937. Është autor i gjeografisë gjeografike-etnografike për Ohrin dhe Kumanovën. |
| 37 | Бајрам Цури
Bajram Curri | Бајрам Цури е значајна личност на албанскиот патриотизам. Бајрам Цури беше и остана голем водач и истакнат борец и демократ, патриот и талентиран организатор на народната борба за одбрана на Албанија.
Bajram Curri është një personalitet i rëndësishëm i patriotizmit shqiptar.Bajram Curri është një personalitet i rëndësishëm i patriotizmit shqiptarë. Bajram Curri ishte dhe mbeti një udhëheqës i madh, luftëtarë dhe demokrat i njohur, patriot dhe organizator i talentuar i luftës kombëtare për mbrojtje të Shqipërisë. |
| 38 | Бане Андреев
Bane Andreev | Бане Андреев - Ронката (Велес, 12 август 1905 - Белград, 5 ноември 1980) е учесник во НОБ и повоен министер во Сојузната влада.Член на Покраинскиот комитет на КПЈ за Македонија. Во 1944 година е избран за член и политички комесар на Главниот штаб на НОВ и ПОМ, делегат на АСНОМ и член на АВНОЈ. По ослободувањето, во март 1945 година е назначен за министер за рударство во Привремената влада на Демократска федеративна Југославија. На изборите за Уставотворното собрание во ноември 1945 година е избран за пратеник. По формирањето на првата Влада на ФНРЈ, повторно е избран за министер за рударство.
Bane Andreev- Ronkata (Veles, 12 gusht 1905 - Beograd, 5 nëntor të vitit 1980) është pjesëmarrës në LNÇ ministër i pas luftës në qeverinë e bashkuar. Anëtarë i komitetit të krahinave të KPJ për Maqedoninë. Në vitin 1944 është zgjedhur për anëtarë dhe komisar politik i shtabit gjeneral të NOV dhe POM, delegat i KAÇKM dhe anëtarë i AVNOJ. Pas çlirimit, në mars të vitit 1945 është emëruar ministër i xeheroreve në qeverinë e përkohshme të Jugosllavisë federale demokratike. Në zgjedhjet për Kuvendin kushtetutë formues në nëntor të vitit 1945 u zgjodh për deputet. Pas formimit të qeverisë së parë të FNRJ, sërish është zgjedhur për ministër të xeheroreve. |
| 39. | Беким Фехмиу
Bekim Fehmiu | Истакнат албански режисер и актер кој снимил филмови со многу познати светски актери како што се: Ава Гарднер, Џон Хјустон, Клаудија Кардинале и др. Роден е на 1 јули 1963 година. Има снимено околу 41 филмови од 1953 до 1988 година.
Regjisor dhe aktor i njohur shqiptar i cili ka incizuar filma me një numër të madh të aktorëve siç janë Eva Gardner, Xhon Hjuston, Kllaudija Kardinale etj. Ai ka lindur më 1 korrik të vitit 1963. Ai ka incizuar rreth 41 filma prej vitit 1953 deri në vitin 1988. |
| 40. | Беласичка Битка
Beteja e Belasicës | Битката на Беласица се случила на 29 јули 1014 година помеѓу војските на македонскиот цар Самоил и византискиот цар Василиј II. Исходот бил погубен за македонските војски и за Самоиловото царство: голем број војници биле убиени, а останатите ослепени, со што била целосно уништена воената моќ на царството. Самоил по овој пораз умрел истата година.
Beteja në Belasicë ka ndodhur më 29 korrik të vitit 1014 në mes aradhave ushtarake të mbretit maqedonas Samoilit dhe mbretit Bizantinas Vasilij i II. Beteja ka qenë fatale për ushtarët maqedonas si dhe për mbretërinë e Samoilit: një numër i madh i ushtarëve kanë qenë të vrarë, kurse të tjerët të qorruar, me çka tërësisht është shkatërruar forca ushtarake dhe luftarake e mbretërisë. Samoili pas kësaj disfate ka vdekur në po të njëjtin vit. |
| 41 | Бели мугри
Agimet e bardha
| „Бели мугри“ е збирка поезија од Кочо Рацин, објавена во 1939 година во Самобор близу Загреб. Таа е трета стихозбирка објавена на македонски јазик по стихозбирките на Венко Марковски, „Народни бигори“ и „Огинот“, објавени во 1938 година.
Стихозбирката е испечатена на 25 ноември во печатницата на Драгутин Шпулер во 4.000 примероци.
“Beli mugri” është përmbledhje poezive nga Koço Racin, e botuar më vitin 1939 në Samobor afër Zagrebit. Ajo është përmbledhja e tretë e poezive e botuar në gjuhën maqedonase pas përmbledhjeve të poezive të Venko Markovski, „Narodni bigori” dhe „Oginot”, të botuara më vitin 1938.
Përmbledhja e poezive është botuar më 25 nëntor në shtëpinë botuese të Dragutin Spuler me tirazh prej 4.000 copë. |
| 42. | Бенџамин Франклин
Benxhamin Franklin | (Бостон, 17 јануари 1706 – Филаделфија, 17 април 1790) бил американски државник, философ, физичар, економист и писател. Покрај Џеферсон, автор е на американската „Декларација за независност“. Со години тој се занимавал со демократизација на Уставот и укинување на ропството. Како физичар се занимавал со проучување на електрицитетот и го пронајде громобранот.
(Boston, 17 janar 1706 – Filadelfi, 17 prill 1790) ka qenë burrështetas amerikan, filozof, fizikan, ekonomist dhe shkrimtar. Përkrah Xhefersonit, është autorë i „Deklaratës amerikane për pavarësi“. Me vite ai u morr me demokratizimin e kushtetutës dhe mënjanimin e robërisë. Si fizikanë u morr me hulumtimin e elektricitetit dhe e zbuloi rrufepritësin. |
| 43. | Бигорски манастир Manastiri i Bigorit | Според „Бигорскиот поменик“, манастирот бил основан од страна на монахот Јован во 1020 година, а во 16 век манастирот бил разрушен од страна на Отоманската власт и од целиот комплекс останала само малата црква. Од помениците исто така се дознава дека манастирот бил повторно обновен во 1743 година, од страна на јеромонахот Иларион кој бил ѝ првиот игумен на Бигорскиот манастир во поново време.
Sipas përkujtimores së Bigorit, manastiri është ndërtuar nga ana e murgut Jovan në vitin 1020, kurse në shekullin e 16 manastiri u shkatërrua nga ana e Perandorisë otomane, dhe nga i tërë kompleksi ka mbetur vetëm kisha e vogël. Nga përkujtimoret gjithashtu zbulojmë se manastiri ka qenë sërish i rinovuar më vitin 1743 nga ana e jeremurgut Ilarion i cili ka qenë edhe igumeni i parë në Manastirin e Bigorit në kohën më të re. |
| 44. | Благој Шамбевски
Blagoj Shambevski | Ноќта меѓу 31 јули и 1 август 1974 г. во Минхен беше убиен од досега неоткриени убијци организациониот секретар на Централниот комитет на Движењето за ослободување на Македонија Благој Шамбевски. Долгогодишен македонски активист во дијаспората, издавач на весници и организатор на повеќе активности во насока на создавање на независна Македонија.
Nata në mes 31 korrikut dhe 1 gushtit të vitit 1974. Në Mynhen ka qenë i vrarë nga deri tani vrasës të panjohur, sekretari organizues i Komitetit Qendrorë të Lëvizjes për çlirimin e Maqedonisë Bllagoj Shambevski. Aktivist për një periudhë të gjatë në diasporë, botues i gazetave dhe organizues i më shumë aktiviteteve në drejtim të krijimit të Maqedonisë së pavarur. |
| 45. | Богдан Поп Ѓорчев
Bogdan Pop Gjorçev | Првиот од 53-та стрелани велешани во 1945 година.
I pari nga 53- veleshanët e vrarë në vitin 1945. |
| 46. | Борис Белев
Boris Belev | Еден од петмината струмички студенти на возраст од 20 до 23 години, членови на ВМРО, кои на 13 август 1951 година биле погубени кај селото Дорломбос на планината Беласица, од страна на комунистичките власти во тогашната НРМ во Струмица.
Njëri nga pesë studentët e Strumicës në moshë prej 20 deri më 23 vite, anëtarët e VMRO, të cilët në 13 gusht 1951 u likuiduan në fshatin Dorlombos të malit Belasicë, nga ana e qeverisë komuniste në RPM së atëhershme në Strumicë. Njëri nga pesë studentët e Strumicës në moshë prej 20 deri më 23 vite, anëtarët e VMRO, të cilët në 13 gusht 1951 u likuiduan në fshatin Dorlombos të malit Belasica, nga ana e qeverisë komuniste në RSM së atëhershme në Strumicë. Njëri |
| 47. | Борис Јелцин
Boris Jelcin | Борис Николаевич Jeлцин е првиот претседател на Руската федерација. Бил роден на 1 февруари 1931 година во Бутка, СССР. По распаѓањето на СССР Елцин го презел раководството со Руската федерација. Бил избран за претседател во два мандата. За време на неговиот мандат Република Македонија е призната под нејзиното уставно име. Починал на 76 години на 23 април 2007 година.
Boris Nikolaevic Jelcin është kryetari i parë i Federatës ruse. Ka qenë i lindur më 1 shkurt 1931 në Butka, SSSR. Pas shkatërrimit të BRSS Elcin e ka marrë drejtimin me Federatën ruse. Ka qenë i zgjedhur për kryetar në dy mandate. Gjatë kohës së mandatit të tij, Republika e Maqedonisë është e pranuar me emrin e saj kushtetues. Ka vdekur në moshën 76 vjeçare më 23 prill të vitit 2007. |
| 48. | Борис Сарафов
Boris Sarafov | Борис Сарафов (12 јули 1872 – 28 ноември 1907) во текот на Илинденското востание е член на Главниот штаб на Битолскиот револуционерен округ, заедно со Даме Груев и Атанас Лозанчев.
Boris Sarafov (12 korrik 1872 – 28 nëntor 1907) ka qenë në rrjedhën e Kryengritjes së Ilindenit, është anëtarë i Shtabit kryesorë të Qarkut revolucionar të Manastirit, së bashku me Dame Gruev dhe Atanas Lozancev. |
| 49. | Борис Трајковски
Boris Trajkovski | Македонски политичар и втор претседател на независна Македонија( од 15 декември 1999 година до 26 февруари 2004 година), неговиот мандат заврши со трагичната смрт во авионска несреќа. Претходно беше заменик министер за надворешни работи и шеф на кризниот штаб за време на бегалската криза во 1999 година. Беше многу почитуван од граѓаните на Република Македонија.
Politikan Maqedonas dhe kryetar i dytë i Maqedonisë së pavarur, nga 15 dhjetori, i vitit 1999 deri më 26 shkurt të vitit 2004, kur mandati i tij mbaroi me vdekjen tragjike në fatkeqësi ajrore. Më parë ka qenë zëvendës ministër për punë të jashtme, si drejtues i shtabit të krizave gjatë kohës së krizës së refugjatëve të vitit 1999 . Ka qenë shumë i nderuar nga ana e qytetarëve të Republikës së Maqedonisë. |
| 50. | Борко Темелковски Љиљакот
Borko Temelkovski Lilakot | Роден 1919. Учествувал во НОБ. Прогласен за народен херој на 09.10.1953 година. Долгогодишен претседател на Сојузот на борците. Умре во 2001 година.
I lindur më 1919. Ka marrë pjesë në LNÇ. I shpallur për hero kombëtar më 09.10.1953. Një kohë të gjatë ka qenë kryetar i Këshillit të luftëtarëve. Ka vdekur në vitin 2001. I lindur më 1919. Ka marrë pjesë në LNÇ. I shpallur për hero kombëtar më 09.10.1953. Një kohë të gjatë ka qenë kryetar i Këshillit të luftëtarëve. Ka vdekur në vitin 2001. |
| 51. | Бранко Гапо Branko Gapo | Бранко Гапо (Тетово, 5 ноември 1931 - 18 ноември 2008) беше еден од најпознатите, најплодните и најнаградуваните македонски филмски режисери. Со над 40 документарни и 7 играни филмови, како и со работата на драмски, телевизиски и радио-претстави, во период од над 40 години, тој е меѓу основоположницитена македонската кинематографија.
Branko Gapo (Tetovë,5 nëntor 1931 - 18 nëntor 2008) ka qenë njëri nga regjisorët më të njohur të filmit në Maqedoni. Me mbi 40 dokumentarë dhe 7 filmave artistik, si dhe në punën e shfaqjeve dramatike, dhe radio-televizive, në periudhë me mbi 40 vite, ai është në mesin e themeluesve të kinematografisë maqedonase. |
| 52. | Браќа Миладиновци
Vëllezërit Miladinov | Браќата Димитар (Струга, 1810 - Цариград, 23 јануари 1862) и Константин (Струга, 1830 - Цариград, 18 јануари 1862) Миладинови се основачи на националната преродба во Македонија од средината на деветнаесеттиот век. Обвинети како шпиони против кои, според изјавата на официјалните турски власти, се подготвува судски процес, браќата Миладиновци умреле во цариградските затвори во 1862 година, под засега неразјаснети околности.
Vëllezërit Dimitar (Strugë, 1810 - Stamboll, 23 janar 1862) dhe Konstantin (Strugë, 1830 - Stamboll, 18 janar 1862) Miladinov janë themelues të rilindjes kombëtare në Maqedoni nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë. Të akuzuar si spiunë kundër të cilëve, në bazë të deklaratave të pushtetarëve zyrtar turk, u përgatit proces, vëllezërit Miladinov kanë vdekur në burgjet e Stambollit, në vitin 1862, në rrethana të paqarta. |
| 53. | Ванѓел Коџоман Vangjel Koxhoman | Ликовен уметник (1904-1994). Учел повеќе генерации млади уметници и педагози. Има направено повеќе самостоји изложби. Добитник е на Октомвриска награда за животно дело - 1969 год., наградата АВНОЈ - 1979 год. и други награди.
Piktorë (1904-1994). Ka mësuar më shumë gjenerata të piktorëve dhe pedagogëve të rinj. Ka realizuar më shumë ekspozita personale. Është fitues i çmimit të Tetorit për veprimtari jetësore - 1969, çmimin AVNOJ - 1979 si dhe çmime të tjera. |
| 54. | Ванчо Николески Vanço Nikoleski | Македонски писател претставник на првата повоена генерација македонски писатели за деца и младина (1912-1980). Член на Друштвото на писателите на Македонија од 1950 година. ДПМ доделува награда со неговото име. Автор е на повеќе дела меѓу кои најпознато е „Волшебното самарче“.
Shkrimtarë maqedonas, përfaqësues i gjeneratës së parë të shkrimtarëve për fëmijë dhe të rinj, maqedonas të pasluftës (1912-1980). Anëtarë i shoqatës së shkrimtarëve të Maqedonisë nga viti 1950. DPM ndan çmime me emrin e tij. Autorë i më shumë veprave mes të cilave është edhe „Samari magjik”. |
| 55 | Васил Ивановски
Vasil Ivanovski | Васил Ивановски(с.Ловраде,Костурско 1906 – Софија 1991)- истакнат национален деец , револуционер, журналист, публицист и историограф. Бил во раководството на ВМРО .Во 1942 година бил уапсен и осуден на 15 години затвор.Во 1944 година избегал на слободна територија и стапил во редовите на Македонската војска.Бил делегат на Првото заседание на АСНОМ и заменик-министер за социјални грижи.1945 година поради несогласување со политиката на владата на Колишевски,заминал во Бугарија и бил активен во редовите на македонската емиграција,афирмирајки ја македонската национална држава.
Vasil Ivanovski (fsh. Lovrade,Kostur 1906 – Sofje 1991)- veprimtari i shquar kombëtar , revolucionar, zhurnalist, publicist dhe historiografi. Ka qenë në udhëheqësin e VMRO .Në vitin 1942 ka qenë i burgosur dhe i dënuar në 15 vite burgim. Në vitin 1944 ka ikur në territor të lirë dhe ka kaluar në radhët e ushtrisë maqedonase. Ka qenë delegat i Kuvendit të parë të ASNOM si dhe zëvendës ministër për përkujdesje sociale 1945 për shkak të mospajtimit që ka pasur me politikën e qeverisë së Kolishevskit, është larguar në Bullgari dhe ka qenë mjaft aktiv në radhën e migracionit maqedonas, duke e afirmuar shtetit nacional maqedonas. |
| 56 | Васил Иљовски Vasil Iljovski | Македонски драмски писател, есеист, критичар, книжевен историчар и истакнат педагошки работник (1902-1995). Еден од основоположниците на современото драмско создавање. Со изведбата на неговата прва драма “Ленче Кумановче“ (1928) напишана на македонски јазик изведена на сцената на Скопскиот театар, беа удрени темелите на современиот македонски театар. Член на МАНУ и на Друштвото на писатели на Македонија од неговото основање во 1947 година. Добитник на повеќе награди.
Shkrimtar dramaturg maqedonas, eseist, kritik, historian letrar dhe punëtorë i shquar i pedagogjisë (1902-1995). Një nga themeluesit e krijimtarisë bashkëkohore dramaturgjike. Me shfaqjen e dramës së parë të tij “Lençe Kumanovçe” (1928) të shkruar në gjuhën maqedonase, të shfaqur në skenën e Teatrit të Shkupit, u hodhën themelet e teatrit bashkëkohor maqedonas. Anëtar i AMSHA dhe i Shoqatës së shkrimtarëve të Maqedonisë që nga themelimi e deri në vitin 1947. Fitues i më shumë çmimeve. |
| 57 | Васка Илиева Vaska Ilieva | Васка Илиева (родена на 21 декември 1923 во Скопје - почина на 4 мај 2001 во Скопје), доајен на македонската народна песна и една од најпознатите македонски изведувачи на народна музика. Васка Илиева е родена во скопската населба Чаир на 21 декември 1923 г. Во семејство на музичари. Нејзиниот татко Тодор Бошков Велков бил познат гајдаџија. За време на долгата музичка кариера, во Република Македонија и насекаде по светот каде што живеат Македонци ја нарекуваат „Жива легенда на македонската народна песна“, "Кралица на македонската народна песна", како и „Амбасадор на македонската народна музика“. Васка Илиева умре на 4 мај 2001 г. Во родното Скопје.
Vaska Ilieva (e lindur më 21 dhjetorë të vitit 1923 në Shkup – ka vdekur më 4 maj 2001 në Shkup), doajen i këngës popullore maqedonase dhe njëra nga ekzekutoret më të njohura të muzikës popullore. Vaska Ilieva ka lindur në lagjen e Shkupit në Çair më 21 dhjetorë të vitit 1923 . Rrjedh nga një familje muzikantësh. I ati i saj Todor Boshkov Velkov ka qenë gajdexhi i njohur. Gjatë karrierës së gjatë muzikore, në Republikën e Maqedonisë dhe më gjerë nëpër botë ku jetojnë maqedonas e quajnë si Legjendë e gjallë e muzikës popullore maqedonase, “Mbretëreshë e këngës popullore maqedonase”, si dhe „Ambasador i muzikës popullore maqedonase”. Vaska Ilieva vdes më 4 maj 2001 në vendin e lindjes në Shkup. |
| 58 | Вацлав Xавел Vaclav Havel | Прв претседател на Чешка од нејзиното осамостојување и еден од главните дисиденти за време на комунизмот во Чехословачка. Роден е на 5 октомври 1936, а почина на 18 декември 2011 година.
Kryetari i parë i Çekisë pas pavarësisë së saj si dhe njëri nga disidentët kryesorë të komunizmit në Çekosllovaki. Është i lindur më 5 tetor të vitit 1936, ka vdekur më 18 dhjetorë të vitit 2011. |
| 59 | Вели Мелиќи
Veli Meliqi | Во периодот на депортирањето на евреите од Скопје во Треблинка, Вели Мелиќи спасува од сигурна смрт повеќе од 20 евреи од Скопје. Извесно време тој ги засолнил во неговата куќа, подоцна истите ги испраќа на безбедно место и благодарение на него го преживеале холокаустот.
Në periudhën e deportimit të hebrenjve nga Shkupi në Treblikë, Veli Meliqi i shpëton nga vdekja e sigurt mbi 20 hebrenj nga Shkupi. Një kohë të gjatë ai i strehoi në shtëpinë e vet, më vonë të njëjtit i dërgon në një vend të sigurt dhe duke i falënderuar atij, hebrenj nga Shkupi e mbijetuan holokaustin. |
| 60 | Венко Марковски Venko Markovski | Вениамин Миланов Тошев (Скопје, 15 март 1915 - Софија, 7 јануари 1988), познат под псевдонимот Венко Марковски бил македонски поет. Тој е поет, драмски писател, еден од основоположниците на современата македонска литература, член на Македонската литературна група основана во Софија во 1931 година, на Македонскиот литературен кружок (1938 - 1941). Учесник во НОВ на Македонија, член на Главниот штаб на НОВ и ПОЈ, член на Иницијативниот одбор за свикување на Првото заседание на АСНОМ, делегат на Првото заседание на АСНОМ... Неговите стихозбирки „Народни бигори“ и „Огинот“, издадени во 1938 година се првите книги стихови на македонски јазик. Најомилен македонски поет се до неговото одење во Бугарија. Поради судир со актуелното раководство на Македонија и на Федерацијата осуден е на работа и интерниран на Голи Оток. Роден е во Скопје, на 5 март 1915 година.
Veniamin Milanov Toshev (Shkup, 15 mars 1915 - Sofje, 7 janar 1988), i njohur me pseudonimin Venko Markovski ka qenë poet maqedonas. Ai është poet, dramaturg, njëri nga themeluesit e letërsisë bashkëkohore maqedonase, anëtar i grupit letrar maqedonas, themeluar në Sofje të vitit 1931, të qarkut letrar maqedonas (1938 - 1941), pjesëmarrës në LNÇ në Maqedoni, anëtar i Shtabit kryesorë të LNÇ dhe POJ, anëtarë i Këshillit iniciues për thirrjen e kuvendit të parë të KAÇKM, delegat i Kuvendit të parë të KAÇKM-së... Përmbledhjet e poezive të tij „Narodni bigori” dhe „Oginot”, të botuara më vitin 1938 janë librat dhe vargjet e para në gjuhën maqedonase. Poet më i dashur maqedonas deri në largimin e tij në Bullgari. Për shkak të ndeshjeve ideore me udhëheqësin aktuale në Maqedoni ose të federatës është dënuar në punë dhe është i internuar në Goli Otok. I lindur në Shkup, më 5 mars të vitit 1915. |
| 61 | Вера Ацева
Vera Aceva | Вера Ацева - Доста ( 24 ноември 1919 г. Ореовец,Прилепско- 10 ноември 2006г. Скопје) учесник во НОБ и народен херој на СФРЈ.
Vera Aceva - Dosta (Oreovec (Prilep), 24 nëntor të vitit 1919 - Shkup, 10 nëntor të vitit 2006) pjesëmarrës në LNÇ si dhe hero kombëtar i RSFJ-së. |
| 62 | Вецко Стаматовски Vecko Stamatovski | Роден на 20.12.1927 во с. Цер. Организирал комитет во Цер и го поврзал со ВМРО и се борел по пат на сила да се отцепи НРМ од ФНРЈ. Осуден е на 8 години затвор.Починал во затворот Идризово.
I lindur më 20.12.1927 në fshatin Cer. Ka organizuar komitet në Cer dhe e ka lidhur me VMRO-në, ka luftuar që përmes forcës të ndahet RPM nga RFPJ. Është dënuar në 8 vite burgim. Ka vdekur në burgun e Idrizovës. I lindur më 20.12.1927 në fshatin Cer. Ka organizuar komitet në Cer dhe e ka lidhur me VMRO dhe ka luftuar që përmes forcës të ndahet RPM nga RFPJ. Është dënuar në 8 vite burgim. Ka vdekur në burgun e Idrizovës |
| 63 | Владимир Пингов Vladimir Pingov | Гемиџија од Велес. Пред изршувањето на солунските атентати изнајмил дуќан-берберница во Солун, кој бил само камуфлажа на акцијата за прокопување на подземен тунел што водел до Отоманската банка. Заедно со Марко Бошњаков на 29 април 1903 година, ќе се обидат да ги кренат во воздух Топането и хотелот „Вардар“. Меѓутоа ненадејно ги пресретнува аскерот. Во престрелката тој загинува.
Gjemixhiu nga Velesi. Pas realizimit të atentateve të Selanikut merr me qira një dyqan berberë në Selanik, i cili ka qenë vetëm si kamuflim i aksionit për gërryerjen e një tuneli nëntokësorë që ka çuar deri te banka Otomane. Së bashku me Marko Bosnjakov më 29 prill të vitit 1903, do të mundohen ti ngrenë në ajër Topanet dhe hotelin „Vardar”. Megjithatë rastësisht i takon ushtari turk. Gjatë përleshjes me të, ai vdes. Gemitxhiu nga Velesi. Pas realizimit të atentateve të Selanikut merr me qira një dyqan berberë në Selanik, i cili ka qenë vetëm si kamuflim i aksionit për gërryerjen e një tuneli nëntokësorë që ka çuar deri te banka Otomane. Së bas Gemitxhiu nga |
| 64 | Владимир Полежиновски Vlladimir Polezhinovski | Владимир Полежиновски (30 мај 1913г.Кичево - 16 јуни 1980 г. Скопје) е учесник во НОБ и член на АСНОМ. Есента 1932 година се запишал на Правниот факултет во Париз, каде што со успех ги завршил студиите, а потоа одбранил и докторат на универзитетот Сорбона . Во јануари 1951 година без судски процес бил лишен од слобода и протеран на Голи Оток на „Мермер“, каде што останал сè до април 1954 година.
Vladimir Polezhinovski (Kërçovë, 30 maj 1913 - Shkup, 16 qershor 1980) është pjesëmarrës në LNÇ dhe anëtari i KAÇKM. Në vjeshtën e vitit 1932 është regjistruar në fakultetin juridik në Paris, ku me sukses i ka kryer studimet, e pastaj ka mbrojtur edhe doktoratën në universitetin e Sorbonës . Në janar të vitit 1951 pa proces gjyqësorë ka qenë i burgosur dhe i dërguar në Goli Otok në „Mermer”, ku ka mbetur deri në prill të vitit 1954. |
| 65 | Влада на Македонија 1881 Qeveria e Maqedonisë 1881 | Опфаќањето на името на споменатата институција и настан од македонската историја покрај тоа што веќе постои има значење на доволно јасно и категорично укажување на национално-политичките темели на македонската државност и на нејзиниот профил.Нивното историско и национално значење изразено преку духот, функциите и целите на споменатите институции и настани ја фундира потребата да бидат белези на системот на имиња во главниот град на Република Македонија.
Përfshirja e emrit të institucionit dhe ngjarjes të dhënë nga historia e Maqedonisë krahas asaj që ekziston deri tani ka rëndësi mjaft të qartë dhe është tregues kategorik i themeleve nacional – politike të shtetit maqedonas dhe profilit të saj. Rëndësia e tyre historike dhe kombëtare e shprehur përmes shpirtit, funksionit dhe qëllimeve të institucioneve dhe ngjarjeve të përmendura e paraqesin nevojën që të jenë simbole të sistemit të emrave në kryeqytetin e Republikës së Maqedonisë. |
| 66 | Владислав Славчо Ковачев Vlladislav Sllavço Kovaçev | Владислав Ковачев (5 јануари 1875 - 13 септември 1924), познат штипски војвода и публицист, уредник на весникот „Автономна Македонија“ и идеолог на Македонската емигрантска федеративна организација.
Vladislav Kovaçev (5 janar 1875 - 13 shtatorë 1924), duk dhe publicist i njohur nga Shtipi, redaktorë i gazetës „Maqedonia autonome” ideatorë i Organizatës federative të emigrantëve maqedonas. |
| 67 | Владо Малески Vllado Maleski | Автор е на текстот на македонската химна „Денес над Македонија“. Исто така, автор е на сценариото за првиот македонски игран филм „Фросина“. Добитник е на наградите: „11 Октомври“, „4 Јули“, „АВНОЈ“, за книжевен опус на издавачкото претпријатие „Мисла“ и „Рациново признание“.
Autorë i tekstit të himnës së Maqedonisë „Sot mbi Maqedoni“. Gjithashtu, autorë i skenarit për filmin e parë artistik maqedonas „Frosina“. Fitues i çmimeve: „11 Tetori”, „4 Korriku”, „KAÇKM”, për opus letrar të edicioneve botuese „Misla” dhe „Racinovo priznanie”. |
| 68 | Гане Тодоровски Gane Todorovski | Гане Тодоровски (Скопје, 11 мај 1929 - Скопје, 22 мај 2010) беше македонски поет, преведувач, професор, есеист, литературен критичар, историчар и публицист. Во 1951 година станува член на Друштвото на писателите на Македонија, а во два наврата (1969-1971 и 1985-1986) е и негов претседател. Бил претседател и на Советот на Струшките вечери на поезијата (1970-1971) и одговорен уредник на списанието „Млада литература“. Член е на МАНУ од 1997 година. Во 1990 година Тодоровски е избран за прв претседател на Движењето за семакедонска акција МААК. Подоцна е назначен за прв амбасадор на Република Македонија во Руската Федерација.
Gane Todorovski (Shkup, 11 maj 1929 - Shkup, 22 maj 2010) poet maqedonas, përkthyes, profesor, eseist, kritik letrar, historian dhe publicist. Në vitin 1951 bëhet anëtar i Shoqatës së shkrimtarëve të Maqedonisë, kurse dy herë (1969-1971 dhe 1985-1986) është edhe kryetar i saj. Ka qenë kryetar i Këshillit të Netëve të poezisë të Strugës (1970-1971) si dhe redaktor përgjegjës i revistës „Letërsia e re”. Anëtar i AMSHA nga viti 1997. Në vitin 1990 Todorovski është zgjedhur si kryetar i parë i Lëvizjes për aksion gjithë maqedonase MAAK. Më vonë është emëruar si ambasadorë i parë i Republikës së Maqedonisë në Federatën Ruse. |
| 69 | Генерал Михајло Апостолски Gjeneral Mihajlo Apostolski | Михајло Апостолски (Михаил Митев Апостолов) (Ново Село, 8 ноември 1906 - 7 август 1987, Дојран) бил македонски генерал, политичар и историчар. Во 1953 година бил одликуван со орденот Народен херој. Денес Воената академија „Генерал Михајло Апостолски“ во Скопје и орденот „Михајло Апостолски“ го носат неговото име.
Mihajlo Apostolski (Mihail Mitev Apostolov) (Novo Selo, 8 nëntor 1906 - 7 gusht 1987, Dojran) ka qenë gjeneral maqedonas, politikan dhe historian. Në vitin 1953 shpërblehet me çmimin Heronj kombëtar. Sot Akademia ushtarake „Gjeneral Mihajlo Apostolski” në Shkup dhe çmimi „Mihajlo Apostolski” e mbajnë emrin e tij. |
| 70 | Голда Меир
Golda Meir | Израелски премиер (1898-1978). Четврт премиер на Израел, прва жена премиер на Израел. Била почитувана во светот. Денес има плоштад со нејзиното име во Њујорк и споменик во нејзиниот роден Киев.
Premier izraelit (1898-1978). Premieri i katër i Izraelit, gruaja e parë kryeministër në Izrael. Ka qenë e nderuar në gjithë botën. Sot ka një shesh me emrin e saj në Nju Jork si dhe përmendore në qytetin e lindjes Kiev. |
| 71 | Голо брдо
Golo bërdo | Голо Брдо е географска, претежно планинска област во источниот дел на Република Албанија, југозападно од градот Дебар.
Golo Bërdo është territor malorë në pjesën lindore të Republikës së Shqipërisë, në jug perëndim të qytetit të Dibrës. |
| 72 | Гора
Gora | Област во Косово
Territor në Kosovë |
| 73 | Григор Прличев Grigor Prliçev | Григор Ставрев Прличев (Охрид, 18 јануари 1829 - Охрид, 6 февруари 1893) е најголемото име на македонската литература во XIX в. Тој е писател кому„ Македонија му е и љубов и судба и болка и очај и неопходност и тага и лулка и гроб“.
Поетската творба Сердарот се смета за апсолутен врв на сиот влог што во уметноста на зборот овој творец го дал. За книжевната наука оваа поема треба да се разгледува во контекстот на европската теорија на романтизмот. За неа авторот во Атина, од критиката е наречен Втор Хомер.
Grigor Stavrev Prliçev (Ohër, 18 janar 1829 - Ohër, 6 shkurt 1893) është emri më i madh i letërsisë maqedonase në shekullin e XIX. Ai është shkrimtar i cili Maqedoninë e ka dashuri , fat, dhimbje, pikëllim, domosdoshmëri, djep dhe varr.
Përmbledhja poetike Serdari llogaritet për majë absolute të gjithë mundit të artit të fjalës që ky shkrimtar e ka dhënë. Për shkencën letrare kjo poemë duhet të shqyrtohet në kontekstin e teorisë evropiane të romantizmit. Për të autori në Athinë e merr nga kritikët emrin Homeri i dytë. |
| 74 | Давид Бен Гурион
David Ben Gurion | Прв премиер на државата Израел (1886 - 1973). Бил почитуван во земјата и во светот. Блиско соработувал со Конрад Аденауер и со другите светски државници во тоа време.
Kryeministri i parë i shtetit të Izraelit (1886 - 1973). Ka qenë i respektuar në vend dhe në botë. Bashkëpunëtorë i ngushtë me Konrad Adenauer dhe me burrështetasit tjerë të asaj kohe. |
| 75 | Давидова Davidova | Еден од браќата на царот Самоил. Еден од четворицата млади кнезови кои го кренале востанието на комитопулите. Njëri nga vëllezërit e mbretit Samoil.
Njëri nga katër knezët e rinj të cilët e kanë ngritur kryengritjen e komitopulëve. |
| 76 | Дарданија Dardania | Територијата на Дарданите е составен дел на Илирија. Дарданите биле од поголемите и посилните племиња во Централниот Балкан.
Territori i Dardanëve është pjesë përbërëse e Ilirisë. Dardanët ishin njëri prej fiseve më të mëdha dhe më të fuqishëm të Ballkanit Qendror. |
| 77 | Дедо Иљо Малешевски
Dedo Iljo Maleshevski | Познат и како Иљо војвода, македонски револуционер учесник во Разловечкото востание (1876) и Кресненското востание (1878).
I njohur edhe si duku Iljo, revolucionar maqedonas pjesëmarrës në Kryengritjen e Razllovekut (1876) dhe Kryengritjen e Kresnovës (1878). |
| 78 | Дервиш Хима Dervish Hima | Дервиш Хима е роден во 1872 год. во Охрид. Тој е познат патриот, дипломат, деец и истакнат публицист на Албанскиот национален препород. Осноното училиште го завршува во Охрид, додека средното во Солун. Тој се запишува во Високото училиште за воена медицина во Истанбул, но поради следењето од државната отоманска апаратура ги прекинува студиите по две години. И во натписите кои ги објави во печатот на времето, така и во неговите брошури, Дервиш Хима го демаскира режимот на султан Абдул Хамит Втори, тој се залагал за ослободување на албанските предели од отоманскиот јарем. Тој се ангажирал за приближување на македонските и албанските чети против српскиот поробувач за време на септемвриското востание во 1913 год. Тој вложил големи напори во насока на демаскирање на освојувачките апетити на Големите сили при Версајската конференција во Парис 1919 год. Дервиш Хима умира во Тирана на 21 мај 1928 год. и е погребен со високи национални почести.
Dervish Hima lindi në vitin 1872 në Ohër. Ai është një patriot, diplomat, veprimtar dhe publicist i njohur i Rilindjes kombëtare shqiptare. Arsimin fillor e kreu në Ohër, kurse arsimin e mesëm në Selanik. Ai u regjistrua në arsimin e lartë të mjekësisë ushtarake në Stamboll, më pas për shkak të përcjelljes së aparaturës shtetërore osmane ai ndërpret studimet pas dy viteve. Si në shkrimet që i publikon në shtyp ashtu edhe në broshurat e tij, Dervish Hima e demaskoi regjimin e sulltan Abdul Hamidit të Dytë, ai punoi për çlirimin e trojeve shqiptare nga pushtimi osman. Ai u angazhua për afrimin e çetave maqedonase dhe shqiptare kundër pushtuesit serb gjatë kohës së kryengritjes së shtatorit në vitin 1913. Ai fuqimisht u angazhua për demaskimin e apetiteve pushtuese të Fuqive të mëdha në Konferencën e Versajës në Paris në vitin 1919. Dervish Hima vdiq në Tiranë më 21 maj të viti 1928 dhe u varros me nderime të larta kombëtare. |
| 79 | Дервиш Цара Dervish Cara | Дервиш Цара бил главниот водач на антиотоманското востание во 1844 год. За време на ова востание произлезе и првото барање за време на Албанскиот национален препород, за автономија на Албанија. Откако се задуши востанието, против нејзините идеатори во Истамбул се водел судски процес во кој Дервиш Цара покажа силен став, преземајќи ја врз себе одговорноста за организирањето на востанието. Тој заедно со 28 патриоти се осуди со смртна казна. Подоцна казната ја заменија со доживотна робија.
Dervish Cara ka qenë udhëheqësi kryesor i kryengritjet kundër osmane në vitin 1844. Gjatë kohës së kryengritjes lindi edhe kërkesa e parë gjatë kohës së Rilindjes kombëtare shqiptare për autonomi të Shqipërisë. Pas shuarjes së kryengritjes, kundër udhëheqësve të saj në Stamboll u zhvillua procesi gjyqësor, në të cilin Dervish Cara manifestoi një qëndrim të fuqishëm, duke marrë përsipër përgjegjësinë për organizimin e kryengritjes. Ai së bashku me 28 patriotët gjykohet me vdekje. Më vonë dënimi zëvendësohet me robëri të përjetshme. |
| 80 | Децата бегалици
Fëmijët refugjatë | Во знак на илјадници македонски деца кои се прогонети од родното место во Егејска Македонија во 40-тите и 50-тите години од 20-от век.
Në shenjë të mijërave fëmijëve maqedonas të cilët i kanë larguar nga vendlindja e tyre në Maqedoninë e Egjeut në vitet e 40-ta dhe 50-ta të shekullit 20. |
| 81 | Диме Пинџуров Dime Pinxhurov | Војвода од Кавадарци, кој бил предводник на Тиквешкото востание, кренато во 1913 година, татко на познатиот Страшо Пинџур.
Duku nga Kavadari, i cili ka qenë drejtues i Kryengritjes së Tikveshit, e ngritur në vitin 1913, babai i Strasho Pinxhurit. |
| 82 | Димитар Андонов Папрадишки
Dimitar Andonov Papradishki | Последниот Македонски зограф (1859-1954), а воедно и првиот македонски про-фан (нерелигиозен) сликар кој ги поставил темелите на западното сликарство во земјата. Познат е и како историски сликар и портретист.
Zoografi i fundit maqedonas (1859-1954) e njëkohësisht edhe profani i parë maqedonas (jo religjioz) piktor i cili i ka vu themelet e pikturës perëndimore në vendin tonë njohur edhe si piktor historik dhe portretist. |
| 83 | Димитар Несторов
Dimitar Nestorov | Димитар Несторов (Струга,23.06.1890 година – Ниш,06.02.1968)- лекар,револуционер.Завршил медицина во Женева, каде што учествувал во работата на македонските студентски друштва, во борбата за автономна Македонија. Член на АСНОМ. Од 25.04.1945г.- 17.04.1946 г. бил потпретседател на Президиумот на НС на НРМ, а потоа до 31.12.1948 г. претседател на Президиумот на НС.Пратеник во Собранието на НРМ и на ФНРЈ.На 01.08.1952 годин, бил назначен за лекар во Демир Хисар.
Dimitar Nestorov (Strugë,23.06.1890 – Nish,06.02.1968)- mjek, revolucionar. Ka mbaruar mjekësinë në Gjenevë, ku ka marr pjesë në punën e shoqatave studentore maqedonase,në luftë për Maqedoninë autonome. Anëtar i KAÇKM. Nga viti 25.04.1945.- 17.04.1946 . ka qenë nënkryetar i Presidiumit të NS të NRM, e pastaj deri më 31.12.1948. Kryetar i Presidiumit të NS. Kryetar i kuvendit të NRM dhe të FNRJ. Në 01.08.1952 ka qenë i emëruar si mjek në Demir Hisar. |
| 84 | Димитар Робев Dimitar Robev | Димитар Робев високо образование стекнал во Јанина и во Атина,станал пратеник во првиот османски парламент од 1876 година.Општествен деец и конспиратор во Големата источна криза. Бил сметан за иден кнез на Македонија, доколку таа би добила автономија.
Dimitar Robev arsim të lartë ka marrë në Janinë dhe në Athinë, është bërë deputet në parlamentin otoman në vitin 1876. Veprimtar shoqërorë dhe konspirator në krizën e madhe të lindjes. Ka qenë i llogaritur si knez i ardhshëm i Maqedonisë, përderisa ajo do të merrte autonominë. |
| 85 | Димитар Секулов
Dimitar Sekullov | За членови на Времениот извршен совет на Крушевската Република, меѓу другите бил избран и Димитар Секулов.
Për anëtarë të Këshillit të përkohshëm realizues të Republikës së Krushevës, mes tjerëve ka qenë i zgjedhur edhe Dimitar Sekulov. |
| 86 | Драган Богдановски Dragan Bogdanovski | Роден во 1929 година во с.Клечовце, Кумановско. Неговата активност најмногу е изразена како иницијатор за основање на бројни политички организации на Македонците во странство.
Во 1963 година доаѓа до формирањето на првата македонска национална организација ОКМ (Ослободителен комитет на Македонија) Умира на 31.05.1998 година во воз на пат од Шведска во Германија. Драган Богдановски бил долгогодишен политички затвореник во времето на комунизмот.
I lindur më vitin 1929 në fshatin Kleçovcë të Kumanovës. Aktiviteti i tij është më shumë i shprehur si iniciues për themelimin e shumë organizatave politike të maqedonasve të diasporë.
Në vitin 1963 vjen deri te formimi i organizatës së parë nacionale maqedonase KÇM (Komiteti çlirimtar maqedonas) Vdes më 31.05.1998 në tren në rrugë për në Suedi, vdes në Gjermani. Dragan Bogdanovski ka qenë i burgosur politik për shumë vite në kohën e komunizmit. |
| 87 | Дружина Лозари Shoqata Vreshtarët | Членовите на Млада македонска книжовна дружина биле познати под името Лозари. Меѓу нив се и имињата на: Гоце Делчев, Даме Груев, Ѓорче Петров, Христо Матов, Петар Попарсов, Иван Хаџи Николов, Коста Шахов, Ѓорѓи Баласчев, Димитар Мирчев, Христо Попкоцев, Александар Караѓулев, Ѓорѓи Белев, Андреј Љапчев, Тома Карајовов, Наум Туфекчиев, Војдан Чернодрински и други.
Anëtarët e shoqatës së re letrare maqedonase kanë qenë të njohur me emrin Vreshtarët. Mes tyre janë edhe emrat e: Goce Delçev, Dame Gruev, Gjorçe Petrov, Hristo Matov, Petar Poparsov, Ivan Haxhi Nikolov, Kosta Shahov, Gjorgji Balashçev, Dimitar Mirçev, Hristo Popkocev, Aleksandar Karagjulev, Gjorgji Belev, Andrej Lapçev, Toma Karajovov, Naum Tufekçiev, Vojdan Çernodrinski etj. |
| 88 | Ѓерѓ Кастриоти – Скендербег
Gjergj Kastrioti – Skënderbeu | Главен народен јунак, стратег и голем државник, еден од најистакнатите личности на 15-иот век во европската арена, човек на умот и силата, соединувач на Албанците и на другите народи во борба против најголемата сила на времето, Отоманската империја.
Hero kryesor i popullit, strateg dhe pushtetar i madh, njëri prej personaliteteve më të njohura të shekullit 15 në arenën Evropiane, njeriu i mendjes dhe fuqisë, bashkues i shqiptarëve dhe të popujve të tjerë në luftën kundër fuqisë më të madhe të kohës, Perandorisë osmane. |
| 89 | Ѓерѓ Фишта
Gjergj Fishta | Роден е во малото село Фишта на 23 октомври 1871 год. Животот го почнл како овчар. Но наскоро, на 6 годишна возраст, неговата интелигенција ја забележал свештеникот на селото, кој го испрати на Фрањевачкиот семинар во Скадар. Тој е прв албански писател предложен за Нобеловата награда, тој е истакнат прозаист, поет и преведувач, автор на „Лахута е Малесисе“ наречена и како „Албанска илијада“. Во 1908 година тој учествува на Битолскиот конгрес како претставник на Друштвото „Башкими“. Тој е избран за претседател на Конгресот и раководел со активностите поврзани со Азбуката.
Lindi në fshatin e vogël Fishtë më 23 tetor të vitit 1871. Jetën e filloi si çoban. Por së shpejti, në moshën 6 vjeçare inteligjencën e tij e vëren prifti i fshatit, i cili e dërgon në seminarin franjevit në Shkodër. Ai është shkrimtari i parë shqiptar i propozuar për Çmimin Nobël, prozator, poet dhe përkthyes, autor i “Lahuta e malësisë” që njihet si “Iliada shqiptare”. Në vitin 1908 ai morri pjesë në Kongresin e Manastirit si përfaqësues i Shoqatës “Bashkimi”. Ai zgjidhet për kryetar të Kongresit dhe udhëhoqi me punët lidhur me Alfabetin. |
| 90 | Ѓон Серечи
Gjon Sereçi | Водач на Национал -демократското движење на албанците и прогонет од комунизмот.
Во 1947 година е застрелан поради антикомунистичките идеи и под обвинение дека соработува со евро – западните земји. Како наследник од оваа семејство е Антон Серечи, потпретседател на Комисијата за меѓу религиозни односи на Република Македонија, тој е добитник на наградата „Мајка Тереза“ која ја доделува Собранието на Република Македонија.
Prijës i Lëvizjes Nacional Demokratike Shqiptare dhe i persekutuar i komunizmit.
Në vitin 1947 u pushkatua për shkak të ideve antikomuniste dhe si bashkëpunëtor i shteteve euro – perëndimore. Si pinjoll i kësaj familjeje është Anton Sereçi, nënkryetar i Komisionit për marrëdhëniet ndërfetare në Republikën e Maqedonisë dhe i shpërblyer me çmimin vjetor “Nëna Terezë“ të cilin e ndan Kuvendi i Republikës së Maqedonisë. |
| 91 | Ѓорги Чакар
Gjorgi Çakar | Од Струга. Бил сенатор во првиот турски парламент 1867 година.
Nga Struga. Ai ka qenë senator në parlamentin e parë turk në vitin 1867. |
| 92 | Ѓорѓи Ацев
Gjorgji Acev | Македонски четник (1883 – 1906), учесник во многу битки за слободата на Македонија. Загинал на 25 јуни 1906 година во заседа во месноста „Куртов Камен“.
Çetnik maqedonas (1883 – 1906), pjesëmarrës në shumë beteja të përkushtuara për lirinë e Maqedonisë. Vdiq më 25 qershor të vitit 1906 në vendin „Kurtov Kamen”. |
| 93 | Ѓорѓи Богданов Gjorgji Bogdanov | Гемиџија од Велес, на 1 мај 1903 година ја крева во воздух кафеаната „Ноја“, подоцна е уапсен. Ослободен е со амнестијата по Младотурската револуција - 1908 година.
Gjemixhinj nga Veles, më 1 maj 1903 ngrit në ajër kafenenë „Noja”, më vonë është burgosur. I liruar me amnistinë pas revolucionit të turqve të rinj - 1908 godina. |
| 94 | Ѓорѓи Јармов Gjorgji Jarmov | Еден од петмината струмички студенти на возраст од 20 до 23 години, членови на ВМРО, кои на 13 август 1951 година биле погубени кај селото Дорломбос на планината Беласица, од страна на комунистичките власти во тогашната НРМ во Струмица.
Njëri prej pesë studentëve të Strumicës në moshën prej 20 deri më 23 vite, anëtarë të VMRO, të cilët më 13 gusht 1951 kanë qenë të ekzekutuar në fshatin Dorlombos në malin Bellasicë, nga ana e pushtetit komunistë në RPM në Strumicë. |
| 95 | Ѓорѓи Карев
Gjorgji Karev | Ѓорѓи Карев (Крушево, 1887 - Скопје, 1950) бил брат на македонскиот револуционер Никола Карев. Како шеснаесетогодишник се борел во Илинденското востание. По Втората светска војна е осуден и затворен во Идризово. Прво е осуден на смрт, но подоцна казната му е заменета со 5 години затвор. На само неколку дена пред излегување, односно пред завршувањето на казната тој е ликвидиран во Идризовo, а гробот не му се знае до ден денес.
Gjorgji Karev (Krushevë, 1887 - Shkup, 1950) ai ka qenë vëlla i revolucionarit maqedonas Nikolla Karev. Në moshën gjashtëmbëdhjetë vjeçare ka luftuar në kryengritjen e Ilindenit. Pas luftës së dytë botërore është gjykuar dhe arrestuar në Idrizovë. Së pari është gjykuar me vdekje, por më vonë dënimi i zëvendësohet me 5 vite burgim. Disa ditë para daljes, përkatësisht para përfundimit të dënimit ai është likuiduar në Idrizovë, kurse varri i tij nuk njihet. |
| 96 | Ѓорѓи Костуранов Gjorgji Kosturanov | Еден од петмината струмички студенти на возраст од 20 до 23 години, членови на ВМРО, кои на 13 август 1951 година биле погубени кај селото Дорломбос на планината Беласица, од страна на комунистичките власти во тогашната НРМ во Струмица.
Njëri prej pesë studentëve të Strumicës në moshën prej 20 deri më 23 vite, anëtarë të VMRO, të cilët më 13 gusht 1951 kanë qenë të ekzekutuar në fshatin Dorlombos në malin Bellasicë, nga ana e pushtetit komunistë në RPM në Strumicë. |
| 97 | Ѓорѓи Котески Gjorgji Koteski | Kотевски е роден 1950 година во село Логоварди, Битолско. Средното училиште го завршил во гимназијата во Битола, а филолошкиот факултет во Скопје. Освен како професор по македонски јазик, се занимавал и со новинарство, а работел и како лектор-коректор. Во истовреме се занимавал и со публицистика и етимологија на македонскиот јазик. Котевски има објавено и повеќе трудови: „Мографија на село Логоварди“, „Троделната камбанарија“, „Дух“, „Стана рамностана“, како и книгата „Трите битолски војводи“. Ѓорѓи Котевски беше пратеник и во првиот паралемтарен состав. Почина во сообраќајна несреќа на патот Прилеп – Градско на пат кон Скопје за да присуствува на Собраниска седница, на 13.11.2001 година.
Kotevski ka lindur në vitin 1950, në fshatin Llogovardi, të Manastirit. Arsimin e mesëm e ka përfunduar në gjimnazin e Manastirit, kurse fakultetin filologjik në Shkup. Përskaj si profesor i gjuhës maqedonase ai ka punuar edhe si gazetarë, por edhe si lektor dhe korrigjues. Në të njëjtën kohë është marrë edhe me publicistikë dhe etimologji të gjuhës maqedonase. Kotevski ka shpallur një numër të madh punimeve: “Monografi të fshatit Llogovardi”, „Trodelnata kambanarija”, „Duh”, „Stana ramnostana”, si dhe librin „Trite bitolski vojvodi”. Gorgji Kotevski ka qenë deputet në përbërjen e parë të kuvendit. Ai ka vdekur në aksidentin rrugorë në rrugën Prilep – Gradsko gjatë udhëtimit për pjesëmarrje në Seancën parlamentare më 13.11.2001 godina. |
| 98 | Ѓорѓи Урдов Gjorgji Urdov | Георги Урдов - Џоџо е македонски национален деец од Егејскиот дел на Македонија. Роден е во градот Воден во 1914 година. Како млад се приклучил на работничкото движење. Учествувал во сите работнички демонстрации во Воден. Заменик командант на првата македонска бригада во Грција. Учествувал во формирањето на НОФ. Загинал како член на штабот на ДАГ за централна и западна Македонија во јуни 1947 година за време на големата офанзива на монархо - фашистичката војска на планината Пиерија.
Gjorgji Urdov – Xhoxho, është veprimtarë kombëtarë maqedonas nga pjesa e Egjeut të Maqedonisë. Ai ka lindur në qytetin Voden në vitin 1914. Që në moshën e re ai është inkuadruar në lëvizjen e punëtorëve. Ai ka marrë pjesë në të gjitha demonstratat e punëtorëve në Voden. Ai ka qenë zëvendës komandant në brigadën e parë maqedonase në Greqi. Ai merr pjesë në formimin e NOF. Ka vdekur si anëtarë i shtabit të DAG për Maqedoninë qendrore dhe perëndimore në muajin qershor të vitit 1947 gjatë kohës së ofensivës së madhe të ushtrisë monarko – fashiste në malin Pierija. |
| 99 | Ѓорѓи Чаче
Gjorgji Çaçe | Член на Привремената управа на Крушевската Република.
Anëtarë i Drejtorisë së përkohshme të Republikës së Krushevës. |
| 100 | Егејски егзодус Egzodusi i Egjeut | Прогон на Македонците од страна на грчката држава во текот на повеќе децении на 20-от век.
Dëbimi i maqedonasve nga ana e shtetit të Greqisë gjatë dekadave të shekullit 20-të. |
| 101 | Еди Куле
Edi Kule | Кула каде биле затварани и мачени револуционерите на Револуционерната организација.
Kullë ku janë burgosur dhe torturuar revolucionarët e Organizatës revolucionare. |
| 102 | Емануел Чучков Emanuel Çuçkov | Емануел (Емануил, Мане) Чучков (Штип, 27 ноември 1901 - Скопје, 1 септември 1967) бил македонски политичар. Тој е и првиот штипски доктор по географски науки. Во 1943 година Чучков станува член на групата интелектуалци кои го сочинуваат Акциониот народноослободителен комитет (АНОК). Во април 1944 година станува член на проширениот состав на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ. Во август 1944 година учествува на Првото заседание на АСНОМ и е избран за член на Президиумот на АСНОМ како негов втор потпретседател. Како претставник од Македонија, на 30 август 1944 година е испратен во Народниот комитет за ослободување на Југославија. Во НКОЈ ја врши функцијата повереник за земјоделство, а на 7 март 1945 година кога е формирана Привремената сојузна влада на чело со Јосип Броз Тито, станува министер за Македонија.
Emanuel (Emanuil, Mane) Çuçkov (Shtip, 27 nëntor 1901 - Shkup, 1 shtator 1967) ka qenë politikan maqedonas. Ai është doktor i parë nga Shtipi i shkencave të gjeografisë. Në vitin 1943 Çuçkov bëhet anëtarë i grupit të intelektualëve të cilët e përbëjnë Komitetin aksionarë nacional çlirimtarë (ANOK). Në muajin prill 1944 ai bëhet anëtarë i përbërjes së zgjeruar të këshillit iniciues për thirrje të KAÇKM. Në muajin gusht të vitit 1944 ai merr pjesë në mbledhjen e parë të KAÇKM ku zgjidhet si anëtarë i Presidiumit të KAÇKM si kryetarë i dytë. Si përfaqësuesi Maqedonisë më 30 gusht të vitit 1944 ai dërgohet në Komitetin kombëtarë për çlirimin e Jugosllavisë. Në NKOJ kryen funksionin e të besuarit për bujqësi kurse më 7 mars të 1945 kur formohet Qeveria e përkohshme federale në fshatin e Josib Broz Titos, si zgjidhet si ministër për Maqedoninë. |
| 103 | Епаминонда Поп Андонов Epaminonda Pop
Andonov | Роден во Струмица 1898 година,погинал во околината на Софија,Бугарија во сообраќајна несреќа 1968 година.Делегат на АСНОМ и прв повереник за народна просвета во ДФМ.Дипломирал на Филозофскиот факултет во Белград(1922).Во НОБ се вклучува во 1944 г.Бил член на Иницијативниот одбор за свикување на првото заседание на АСНОМ.Секретар и член на Президиумот на АСНОМ.На третата седница на АСНОМ предлага да се издаде македонски буквар, да се отворат гимназии и учителски школи и да се проучи прашањето за отворање универзитет во Македонија.Формира комисија за „унификација на македонскиот јазик“.Бил член на Уставотворното собрание за донесување на Уставот на НРМ (1946).Бил директор на Народната библиотека во Скопје.
Ka lindur në Strumicë në vitin 1898, kurse ka vdekur në rrethinën e Sofjes në Bullgari, në aksidentin rrugor të vitit 1968. Ai ka qenë delegat i KAÇKM dhe i besuari i parë në Beograd (1922). Në LNÇ inkuadrohet në vitin 1944, ai ka qenë anëtarë i këshillit iniciues për thirrjen e kuvendit të parë të KAÇKM. Sekretarë dhe anëtarë i Presidiumit të KAÇKM. Në seancën e tretë të KAÇKM ai propozon që të botohet abetarja maqedonase, të hapen gjimnaze dhe shkolla për mësues dhe të hulumtohet çështja për hapjen e universitetit në Maqedoni. Ai formon komision për “unifikim të gjuhës maqedonase”. Ai ka qenë anëtarë të Kuvendit kushtetutë formues për miratim të Kushtetutës në RPM (1946). Ai ka qenë drejtor i Bibliotekës kombëtare në Shkup. |
| 104 | Епопеја на Ножот
Epopeja e Thikës | Педесет и четири Македонци ја испишаа највеличествената страница на македонската историја по Илинденското востание, саможртвувајќи се на каменестиот врв Ножот во близина на Плетвар, на 14 јули 1907, на вториот ден по Петровден. По долгата борба со турскиот аскер на жешкото јулско сонце, откако им снемува муниција, преостанатите живи комити легнале врз последните бомби и колективно заминале во смрт.
Pesëdhjetekatër maqedonas e shkruan faqen më të lavdishme të historisë maqedonase pas kryengritjes së Ilindenit, duke sakrifikuar veten në pjesën shkëmbore në Majën “Thika” në afërsi të Pletvarit, më 14 korrik të vitit 1907, në ditën e Petrovdenit. Pas luftës së gjatë me ushtarët e Turqisë në diellin e ngrohtë të korrikut, në mungesë të municionit, komitët që mbetën gjallë hedhin veten me bombat e fundit. |
| 105 | Ефрем Јанкович – Тетовец
Efrem Jankoviç – Tetovec | Од Македонија во масовната преселба како духовно лице,се повлекол со австриските војски по Австро-Турската војна.Во 1694 година во Австрија станал епископ петоцрквенски.Во 1703 година се префрлил во Букуреш, а од таму во Русија.Таму станал митрополит суздалски и јуревски.Починал во 1713 година.
Nga Maqedonia, gjatë shpërnguljes masive si prift, tërhiqet me ushtritë austriake pas luftës Turko – Austriake. Në vitin 1694 në Austri bëhet peshkop kishe. Në vitin 1703 ai transferohet në Bukuresht dhe prej atje në Rusi. Atje bëhet mitropolit suzdalski dhe jurevski. Ai ka vdekur në vitin 1713. |
| 106 | Желју Жељев Zheljo Zheljev | Поранешен претседател на Бугарија, пријател на Република Македонија. Во неговиот мандат Република Бугарија ја призна Македониоја под нејзиното уставно име.
Ish presidenti i Bullgarisë, mik i Republikës së Maqedonisë. Gjatë mandatit të tij, Republika e Bullgarisë e njeh Maqedoninë me emrin e saj kushtetues. |
| 107 | Живко Чинго Zhivko Çingo | Живко Чинго бил македонскиот раскажувач, романсиер и драмски писател. Добитник е на Рациново признание, 11 Октомври“, „1 Мај“,Стеријно позорје. Во чест на Чинго од 1988 година во неговото родно место се одржуваа манифестацијата „Денови на Живко Чинго“. Во текот на манифестацијата се доделува Наградата Живко Чинго за најдобрар расказ.
Zhivko Çingo, ka qenë shkrimtarë i përrallave, romansier dhe shkrimtarë i dramave. Ai është fitues i Mirënjohjes së Racinit, çmimit “11 Tetori”, “1 Maji”, “Sterino pozorje”. Për nderë të Çingos në vitin 1988 në vendlindjen e tij mbahet manifestimi “Ditët e Zhivko Çingos”. Gjatë manifestimit ndahet Çmimi Zhivko Çingo për rrëfimin më të mirë. |
| 108 | Жртви на комунизмот Viktimat e komunizmit | Голем број на луѓе и политички активисти од Македонија биле репресирани во времето на комунистичкиот режим поради залагањата за независна и демократска Македонија.
Një numër i madh i njerëzve dhe aktivistëve politik nga Maqedonia kanë qenë të torturuar nga regjimi komunist për shkak të orvatjeve për Maqedoninë e pavarur dhe demokratike. |
| 109 | Жртвите на ОЗНА
Viktimat e OZNA-së | Станува збор за масовните и поединечните жртви во Штип,Куманово,Велес,Ресен и на други места,ликвидирани без судење.
Bëhet fjalë për viktimat masive dhe të individuale në Shtip, Kumanovë, Veles, Resnjë dhe në vende të tjera, të likuiduar pas gjykim. |
| 110 | Жртвите од Блаце
Viktimat e Bllacës | На 16 ноември 1944 год. беа убиени 111 мажи од село Блаце. Многу семејства од Блаце ги загубија членвите на нивните семејства.
Më 16 nëntor të vitit 1944 u vranë 111 bura të fshatit Bllacë. Një numër i madh i familjeve nga fshati Bllacë humbën anëtarët e familjeve të tyre. |
| 111 | Загоричани Zagoriçani | Еден од масакрите во Загоричани е извршен во 1949 година и тогаш се убиени 18 млади Загоричанци меѓу кои 15 биле жени и млади девојки.
Njëra prej masakrave në Zagoriçan është kryer në vitin 1949 dhe atëherë janë të vrarë 18 të rinj nga Zagoriçani në mesin e të cilëve 15 kanë qenë vasha dhe gra të reja. |
| 112 | Зоран Ѓинѓиќ
Zoran Gjingjiq | Зоран Ѓинѓиќ (1953 – 12,03,2003). Српски премиер познат како премиер кој го срушил режимот на поранешниот претседател на Србија, Слободан Милошевиќ во 2000 година. Донел многу нови закони и реформи и тоа е една од најголемите причини поради кои бил убиен при атентат врз него што се случил на 12.03.2003. Изјавил „Доколку некој мисли дека законите и реформите можат да бидат запрени со тоа што јас ќе бидам елиминиран, тогаш тоа е голема заблуда“.
Zoran Gjingjiq (1953 – 12.03.2003). Kryeministër i Serbisë, i njohur si kryeministër i cili ka rrënuar regjimin e ish kryetarit të Serbisë, Sllobodan Millosheviq në vitin 2000. Ai ka miratuar shumë ligje dhe reforma edhe ky njëherit është edhe shkaku i atentatit më 12.03.2003. Ai ka deklaruar “Nëse dikush mendon se ligjet dhe reformat mund të ndalen me eliminimin tim, atëherë kjo është një huti e madhe”. |
| 113 | Иван Гундулиќ
Ivan Gunduliq | Познат хрватски поет поет(1589-1635).
Poet i njohur kroat (1589-1635). |
| 114 | Иван Капчев
Ivan Kapçev | Иван Капчев се борел во одредот на Ѓузепе Гарибалди заедно со велешанецот Димитар Николов.Капчев бил близок пријател со Гарибалди,па нему му било доверено спасувањето на сопругата на Гарибалди, Анита Риберос, по повлекувањето на одредите од Венеција. Иван Капчев подоцна (1878-1879) го среќаваме и како член на раководството на Македонското кресненско востание, предводејки една од шесте чети на востанието.
Ivan Kapçev ka luftuar në aradhat e Gjuzepe Garibaldit së bashku me Dimitar Nikollov. Kapçev ka qenë mik i afërt me Garbaldin, për këtë arsye atij i besohet shpëtimi i bashkëshortes së Garibaldit, Anita Riberos, pas tërheqjes së aradheve nga Venediku. Ivan Kapçev më vonë (1878-1879) e hasim edhe si anëtarë i udhëheqjes së Kryengritjes së Kresnjës, duke udhëhequr njërën prej gjashtë çetave të kryengritjes. |
| 115 | Иван Хаџи – Николов
Ivan Haxhi - Nikollov | Иван Хаџи Николов (24.12.1861-Софија 09.07.1934) – македонски револуционер,учител и книжар.Завршил Трговска академија во Линц, Австрија.Соработник на Младата македонска книжовна дружина во Софија и на списанието „Лоза“(1892). Бил еден од иницијаторите и основоположниците на МРО (1893),член на ЦК на МРО (1894-1901).
Ivan Haxhi Nikollov (24.12.1861-Sofje 09.07.1934) – revolucionarë maqedonas, mësuar dhe letrarë. Ai ka kryer Akademinë tregtare në Linc të Austrisë. Bashkëpunëtorë të Shoqatës letrare rinore maqedonase në Sofje dhe i revistës “Lloza” (1892). Ai ka qenë njëri prej iniciuesve dhe themeluesve të MRO (1893), anëtarë i KQ të MRO (1894-1901). |
| 116 | Илинденски марш
Marshi i ilindenit | Традиционлен марш на коњаница по повод 2-ри Август, Ден на Илинденското востание.
Marshi tradicional me rastin e 2 gushtit, Dita e Kryengritjes së Ilindenit. |
| 117 | Илинденско востание
Kruengritja e Inindenit | (1903) Востание на македонскиот народ против османлиската власт.
(1903) kryengritja e popullit maqedonas kundër pushtetit otoman. |
| 118 | Илирија
Iliria | Илирија е назив на територијата што го зафаќа Западен Балкан особено државите Словенија, Хрватска, Босна и Херцеговина, Црна Гора и дел од Албанија.
Iliria është emërtimi i territorit që përfshin Ballkanin Perëndimor, veçanërisht shtetet: Sllovenia, Kroacia, Bosnje dhe Hercegovina, Mali i Zi dhe një pjesë e Shqipërisë. |
| 119 | Индира Ганди Indira Gandi | Премиер на Индија и познат светски државник ширум целиот свет. Перманентно го изразуваше својот став за потеклото на Ромите од Индија во текот на своите патувања и средби што ги остваруваше со познатите светски лидери.
Kryeministër i Indisë dhe pushtetmbajtës i njohur në gjithë Botën. Në mënyrë permanente e shprehte qëndrimin e saj për prejardhjen e Romëve nga India gjatë udhëtimeve të saj dhe takimeve të zhvilluara me liderë të njohur botëror. |
| 120 | Иса Болетини
Isa Boletini | Времето кога дејствувал Иса Болетини е време на Националниот албански препород. Оваа историска епоха, во која живеел и дејствувал Иса Болетини и неговите ангажирања за добробит на албанското прашање, направија тој да се смести меѓу најпочитуваните фигури на нацијата. Тој се одликувал со скромност и одлучност при настани и дискусии поврзани за националното прашање, кое се одвива во тоа значајно историско време.
Koha kur vepron Isa Boletini është koha e Rilindjes kombëtare shqiptare. Kjo epokë historike, në cilën jetoi dhe veproi Isa Boletini dhe angazhimet e tija për mirëqenien e çështjes shqiptare, bënë që ai të zë vendin e figurave më të spikatura të kombit. Ai u dallua me modesti dhe vendosmëri në ngjarjet dhe diskutimet lidhur me çështjen kombëtare e që u zhvilluan në atë kohë të rëndësishme historike. |
| 121 | Исмаил Кадаре Ismail Kadare | Албански писател и новелист (роден 1936), кандидат за Нобелова награда за литература, има повеќе дела преведени на Англиски.
Shkrimtar dhe novelist shqiptar (i lindur në vitin 1936), kandidat për Çmimin Nobël për letërsi, një pjesë e madhe e veprave të tij janë të përkthyera në gjuhën angleze. |
| 122 | Исмаил Ќемали Ismail Qemali | Истакнат водител на Албанското национално движење и прв премиер на независна Албанија, човек со широка култура, предводник, визионер, иницијатор за употребата на латинската азбука.
Udhëheqës i dalluar i Lëvizjes kombëtare shqiptare dhe kryeministër i parë i Shqipërisë së pavarur, njeri me kulturë të gjerë, vizionar, iniciues i shfrytëzimit të alfabetit latin. |
| 123 | Јапонските доброволци 2011
Vullnetarët japonezë 2011 | Во знак на благодарност и сеќавање на доброволците кои свесно се жртвуваа за спас на својот народ, а воедно за намалување на последиците за планетата земја.
Në shenjë mirënjohjeje dhe kujtimi për vullnetarët që në mënyrë të vetëdijshme sakrifikuan jetën për të shpëtuar popullin e tyre, dhe në të njëjtën kohë për të zvogëluar pasojat e planetit Tokë. |
| 124 | Јахја Кемал Бејатли
Jahja Qemal
Bejatli | (Скопје ,1884 - Истанбул,1958) – турски поет, политичар и дипломат. Се школувал во Скопје, во Истанбул и во Париз, бил професор на повеќе факултети во Истанбул. Како дипломат бил пратеник во Мадрид и во Варшава, амбасадор во Пакистан и претставник на Турција во УНЕСКО. Се смета за еден од најголемите турски поети на XX век.Објавил многу дела од областа на поезијата и прозата во кои пишува и за својот роден град Скопје.
(Shkup ,1884 - Stamboll,1958) – poet turk, politikan dhe diplomat. Është shkolluar në Shkup, në Stamboll dhe në Paris, ka qenë profesor në më shumë fakultete në Stamboll. Si diplomat ka qenë deputet në Madrid dhe në Varshavë, ambasador në Pakistan dhe përfaqësues i Turqisë në UNESKO. Konsiderohet për një nga poetët më të mëdhenj turk të shekullit të XX. Ka publikuar shumë vepra nga fusha e poezisë dhe prozës ku shkruan për vendin e tij të lindjes Shkupin. |
| 125 | Јашар Еребара Јashar Erebara
| Јашар Еребара треба да го заземе местото што му припаѓа. Кога албанскиот народ имал потреба од предводник, тој бил во редот на храбрите, кога албанското друштво имало потреба да се соедини околу еден клуб, тој го формирал Клубот „Башкими“ од Куманово, кога необразуваните албанци беа жедни за да го научат својот пишуван јазик, тоја ја печати својата абецеда „За една недела го учиш албанскиот“. Тежок бил животот на Јашар Еребара. Во неговиот 81 годишен живот цути неговата дејност проследена со многу посети почнувајки од Букурешт (1892), во Парис (1902), во Белград (1906), во Скопје (1911-1912), Валона (1913), Драч (1914), Виена (1915), Приштина (1916), во Карловац-Бугарија (1917-18 интерниран од бугарите), во Виена (1918), Тирана 1920-пратеник), понекогаш како ветеран, понекогаш како протагинист, понекогаш како учител, понекогаш и како новинар, понекогаш интерниран..,но никогаш сам, секогаш придружен од пријатели и соборци, заедно со интелектуалци. Ги управува весниците „Шкупи“, „Албанија“, „Паваресиа е Шќиперисе“. Учествувал во собранија, конгреси и други меѓународни собири, за да ги одбрани интересите на својата земја. Негово е барањето да се употребува албанскиот јазик како наставен јазик во училиштата на албанските вилаети.
Јashar Erebara, duhet të zë vendin e merituar. Në kohën kur populli shqiptarë kishte nevojë për udhëheqës, ai ishte në radhët e guximtarëve. Në kohën kur shoqata kishte nevojë që të bashkohet rreth një klubi, ai e formoi Klubin “Bashkimi” nga Kumanova, në kohët kur shqiptarët e pa arsimuar ishin të etur që të mësojnë gjuhën dhe alfabetin e tyre, ai e botoi Abetaren e tij – “Për një javë e mëson gjuhën shqipe”. Jarashar Erebara kishte një jetë të vështirë. Në jetën e tij 81 vjeçare lulëzon veprimtaria e tij me vizita të shumta duke filluar prej Bukureshtit (1982), në Paris (1902), në Beograd (1906), në Shkup (1911-1912), Vlorë (1913), Durrës (1914), Vjenë (1915), Prishtinë (1916), në Karllovac – Bullgari (1917 – 18 i internuar nga bullgarët), në Vjenë (1918), Tiranë (1920 deputet), ndonjëherë si veteran, ndonjëherë si protagonist, ndonjëherë si mësues, kurse ndonjëherë si gazetarë, ndonjëherë edhe si i internuar. Por asnjëherë vetëm, i shoqëruar me miqtë, me bashkëluftëtarë, me intelektualë. Ai i udhëhoqi gazetat “Shkupi”, “Shqipëria”, “Pavarësia e Shqipes”. Ai morri pjesë në kuvende, kongrese dhe tubime të tjera ndërkombëtare, me qëllim që ti mbrojë interesat e shtetit të tij. Është e njohur kërkesa e tij që të shfrytëzohet gjuha shqipe si gjuhë arsimore në shkollat e vilajeteve shqiptare. |
| 126 | Јован Котевски Jovan Kotevski | Јован Котески (14 јануари 1932 – 12 јули 2001) е македонски поет кој припаѓа на третата генерација македонски автори. Во 1985 ја објавува збирката песни „Тапија“. На 2 септември истата година, во ситуација што подоцна ја опишува како Кафкинска, е уапсен во својот дом во Скопје и осуден на петгодишна робија. Обвинувањето го товари за илегално работење за создавањето независна македонска држава. За време на судењето, еден од обвинителите, за Котески бара казна затвор од 20 години. Припаѓа на последната група политички затвореници-интелектуалци во поранешната Југословенска федерација. Додека е во затвор, сите збирки поезија на Котески се повлечени од книжарниците и од библиотеките. По две години робија, Котески е пуштен на слобода во јули 1987. Умира на 12 јули 2001 во Скопје, во кругот на најблиското семејство. Постхумно му е доделена наградата „Климент Охридски“.
Jovan Koteski (14 janar 1932 – 12 korrik 2001) është poet maqedonas i gjeneratës së tretë. Në vitin 1985 shpall shpallë përmbledhjen e poezive “Tapija”. Më 2 shtator të njëjtit vit, në situatën që më vonë e përshkruan si Kafkiane, ai arrestohet në shtëpinë e tij në Shkup dhe gjykohet me pesë vite burgim. Akuzat e padisin për veprimtari ilegale për krijimin e shtetit të pavarur të Maqedonisë. Gjatë gjykimit, njëri prej prokurorëve, për Koteski kërkon dënim prej 20 viteve. Ai takon grupit të fundit të burgosurve – intelektual në Ish federatën Jugosllave. Gjatë burgimit, të gjitha përmbledhjet e poezive të Koteskit tërhiqen nga libraritë dhe bibliotekat. Koteski lirohet në muajin korrik 1987. Ai vdes më 12 korrik të vitit 2001 në Shkup, në rrethin familjarë. Pas vdekjes i ndahet çmimi „Kliment Ohridski”. |
| 127 | Јован Наумов Алабакот
Jovan Naumov Alabakot | Револуционер и учесник во Илинденското востание. Роден е во 1870 година, во селото Ораовец, Велешко. Во 1901 и 1902 година е активен член на ТМРО во Одринско. Јован Наумов- Алабакот учествувал во најтешките востанички акции во текот на Илинденското востание. Началството на Крушевскиот востанички регион му ја доверил командата над Вториот крушевски одред кој броел 60 востаници. Загинал во Кичевско, во борба со турскиот аскер.
Revolucionar dhe pjesëmarrës në Kryengritjen e Ilindenit. Ai ka lindur në vitin 1870 në fshatin Oraovec të Velesit. Në vitin 1901 dhe 1902 ai është anëtarë aktiv i TMRO në Odrin, Jovan Naumov – Allabaku ka marrë pjesë në aksionet më të vështira të kryengritjes. Paria e Rajonit kryengritës të Krushevës i beson komandën mbi aradhen e dytë të Krushevës i cili ka numëruar 60 kryengritës. Ai ka vdekur në Kërçovë, në luftën kundër ushtarëve turq. |
| 128 | Јован Павле Втори
Gjon Pali i Dytë | Папата Јован Павле II (латински: Ioannes Paulus PP. II), роден како Карол Јузеф Војтила (полски: Karol Józef Wojtyła) бил 264-от папа и се залагал за демократизација на Централна и Источна Европа. Секогаш ги примал Македонските делегации и притоа зборувал на Македонски јазик.
Papa Gjon Pali i Dytë (latinisht: Ioannes Paulus PP. II), ka lindur si Karol Juzef Vojtila (polonisht: Karol Józef Wojtyła) ka qenë papa i 264 dhe është orvatur për demokratizimin e Evropës qendrore dhe lindore. Çdoherë i ka pranuar delegacionet maqedonase dhe gjatë kësaj ka biseduar në gjuhën maqedonase. |
| 129 | Јонче Христовски Jonçe Hristovski | Јонче Христовски (Битола, 1933 - Скопје, 2000) македонски пејач, текстописец и композитор на песни во народен дух, исклучително популарен естраден yметник, кој славата на македонскиот мелос ја пронесувал низ целиот свет. Создал сопствен интерпретативен стил, препознатлив и комуникативен со публиката.
Jonçe Hristovski (Manastir, 1933 - Shkup, 2000) këngëtar maqedonas, autorë i teksteve në frymën popullore, artistë i estradës popullore, lavdinë e melosit e ka bartur në gjithë botën. Ai ka krijuar një stil të njohur dhe komunikues me publikun. |
| 130 | Јордан Мијалков
Jordan Mijallkov | Јордан Мијалков (Штип, 1932, — Врање, Србија, 19 декември 1991) бил македонски политичар. Во периодот од 20 март 1991 до 19 декември 1991 година бил министер за внатрешни работи на Македонија. Починал во сообраќајна незгода во Србија на 19 декември 1991 година. Претседателот на Република Македонија д-р Ѓорге Иванов постхумно го одликуваше Јордан Мијалков со Орден „8 Септември’“ за исклучителен придонес во остварувањето на независноста, самостојноста, сувереноста и територијалниот интегритет на Република Македонија и јакнење на нејзината меѓународна положба и углед, вршејќи ја должноста прв министер за внатрешни работи во Владата на Република Македонија.
Jordan Mijallkov (Shtip, 1932, — Vranje, Serbi, 19 dhjetor 1991) ai ka qenë politikan maqedonas. Në periudhën prej 20 marsit të 1991 deri më 19 dhjetorë të 1991 ka qenë ministër i punëve të brendshme të Maqedonisë. Ai ka vdekur në aksidentin rrugor në Serbi më 19 dhjetor të 1991. Kryetari i Republikës së Maqedonisë dr. Gjorge Ivanov, pas vdekjes ia ndan çmimin ‘’8 Shtatori’’, për kontribut të veçantë gjatë realizimit të integritetit, pavarësisë, sovranitetit të Republikës së Maqedonisë dhe fuqizimin e pozitës ndërkombëtare, duke ushtruar detyrën e ministrit të punëve të brendshme në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë. |
| 131 | Јордан Поп Јорданов
Jordan Pop Jordanov | Јордан Поп Јорданов - Орцето (познат и само под прекарот Орце) (Велес, 1881 – 17 април 1903) е македонски револуционер - анархист, член на илегалниот терористички кружок Гемиџии кој кон крајот на април 1903 година ги извршил познатите Солунски атентати врз објекти кои целосно или делумно биле во сопственост на западноевропските земји и турските власти.
Jordan Pop Jordanov - Orceto (i njohur me nofkën Orce) (Veles, 1881 – 17 prill 1903) është revolucionarë maqedonas – anarkist, anëtarë i rrethit ilegal terrorist Gjemixhinjtë kah fundi i muajit prill 1903 i ka i kryer tërësisht ose pjesërisht kanë qenë në pronësi të pushtetit turk dhe të shteteve të Evropës perëndimore. |
| 132 | Јосип Јурај Штросмајер
Josip Juraj Shtrosmajer | Хрватскиот бискуп Јосип Јурај Штросмајер бил подржувач и покровител на јужнословенската култура и уметност. Се залагал и работел да го поттикне Унијатското движење во Македонија, што токму тогаш почнало да се шири како реакција на грчкиот шовинизам кој сакал да ја амортизира идејата за воведување на словенски јазик во црквите и училиштата. Штросмаер како голем пријател на Македонците и мецена, дава парични средства да се отпечати во Загреб 1861 година Зборникот на народни песни на Браќата Миладиновци.
Peshkopi kroat Josip Juraj Shtrosmajer ka qenë përkrahës i kulturës dhe artit jugor sllav. Ai është orvatur dhe ka punuar me qëllim të nxitjes së lëvizjes unitare në Maqedoni, që atë kohë ka filluar të zgjerohet si reaksion i shovinizmit grek, që ka pretenduar të amortizoj idenë për implementimin e gjuhës sllave në kishat dhe shkollat. Shtrosmaer si mik i madh i maqedonasve dhe mecenët, ka ofruar mjete financiare që të botohet Fjalorthi i këngëve popullore të Vëllezërve Milladinov në Zagreb 1861. |
133
| Јустинијан I Justinijani I
| Јустинијан постигнал трајна слава преку законските реформи, особено преку комплетната ревизија на сите дотогашни римски закони. Збирката од Јустинијановото законодавство денес е позната како Корпус на граѓанското право (Лат. Corpus juris civilis). Се состои од Јустинијанов Кодекс, Дигеста, Институционес и Новели.
Justinijani ka arritur famë të përhershme përmes reformave ligjore, në veçanti përmes revizionit të plotë të ligjeve romake të asaj kohe. Përmbledhja e Legjislativit të Justinianit sot njihet si Korpusi i të drejtës civile (Lat. Corpus juris civilis). Përbëhet prek Kodit të Justinianit, Digesta, Instituciones dhe Novelat. |
| 134 | Јусуф Гервала Jusuf Gërvalla | Основач на Народното движење за Косово.
Themelues i Lëvizjes kombëtare për Kosovën. |
| 135 | Јуџелџилер Juxhelxiler | Политичка организација на Турците од Македонија после НОБ.
Organizatë politike e Turqve të Maqedonisë pas LNÇ. |
| 136 | Калеш Анѓа Kalesh Angja | Познато дело од Столе Попов.
Vepër e njohur e Stole Popov. |
| 137 | Карло Велики Karlo i Madhi | 747-814 Франски владетел и Цар на возобновеното Западно Римско Царство, ја проширува својата империја на територијата на поголемиот дел од Европа.
747-814 Sundimtarë francez i Perandorisë së reformuar perëndimore, ai e zgjeron perandorinë e tij në pjesën më të madhe të Evropës. |
| 138 | Катранички жртви
Viktimat e Katranikut | Во малото градче Катраница, неколку стотици македонци се запалени, масакрирани и на ѕверски начин убиени од страна на фашистите.
Në qytezën e vogël të Katranicës, disa qindra maqedonas janë të djegur, të masakruar, në mënyrë më mizore nga ana e fashistëve. |
| 139 | Кераца Висулчева Keraca Visulçeva | Кераца Висулчева (с.Нестрам, Костурско, Егејскиот дел на Македонија 1910 година-Скопје 2004 година) академска сликарка и скулпторка.Во воениот бран(1913) со родителите е префрлена во Бугарија.Се школувала во Бургас, во 1929 г.се запишала на Државната художествена академија во Софија.По дипломирањето (1953) на првата изложба, ја добила првата награда и членство во Сојузот на уметници на Бугарија.За учеството на изложбата на бугарската современа уметност во Државната уметничка галерија (1945) го добила највисокото признание „Св.Кирил и Методиј“.Добила македонско државјанство (27.09.1994) и на 01.12.1995 година, се преселила во Скопје,заедно со целокупното зачувано сликарско дело (348 платна),завештано на РМ.Според нејзина желба,на 10.09.2005 година е отворена постојана Спомен-музејска поставка во Ресен „Кераца Висулчева (1910-2004)“. Така е исполнето и нејзиното завештание:„Родена сум во Македонија,од дедовци и прадедовци Македонци и сакам да умрам во Република Македонија“.
Keraca Visulçeva (s. Nestram, Kostur, pjesa e Egjeut të Maqedonisë 1910 – Shkup viti 2004) piktore akademike dhe skulptore. Në valën e luftës (1913) me prindërit është transferuar në Bullgari. Ajo është arsimuar në Burgas, kurse në vitin 1929 është regjistruar në Akademinë shtetërore në Sofje. Pas diplomimit (1953) në ekspozitën e parë, ajo ka fituar çmimin e parë dhe anëtarësinë në Lidhjen e artistëve të Bullgarisë. Për pjesëmarrjen në ekspozitën e artit bashkëkohorë Bullgar në Galerinë kombëtare artistike (1945) ajo ka fituar mirënjohjet më të larta “Shën Qirili dhe Metodi”. Ajo ka fituar nënshtetësinë maqedonase (27.09.1994) dhe më 1.12.1995 ajo shpërngulet në Shkup, së bashku me opusin artistik (348 vepra në pëlhurë) që i lë në trashëgimi RM-së. Sipas dëshirës së saj më 10.09.2005 është hapur Postamenti i përhershëm përkujtimorë në Resnjë – “Keraca Vilusçeva”
(1910-2004)”.Kështu është plotësuar amaneti i saj: „Jam e lindur në Maqedoni, prej stërgjyshërve maqedonas dhe dua të vdes në Republikën e Maqedonisë”. |
| 140 | Кирил Илиев Пенушливски
Kiril Iliev Penushlivski | Роден во Солун на 15 ноември 1912 година. Завршил основно образование во родниот град, гимназија во Скопје во 1931 година. Во 1938 година завршил Филозофски факултет, група Југословенска книжевност и докторирал на тема: "Стефан Верковиќ - собирач на македонски народни умотворби" (1956 г.). За време на окупацијата активно бил вклучен во НОБ, (бил претседател на илегалниот НОО на Скопје), а по војната работел на повеќе важни функции, во Министерството за трговија, генерален секретар на Универзитетот "Св. Кирил и Методиј", професор на Филозофскиот (подоцна Филолошкиот) факултет, Декан на овој факултет, Ректор на Скопскиот универзитет, член на Советот на републиката и др. Доктор по филолошки науки и основоположник на македонската фолклористика. Почесен член на ДПМ.
Ka lindur në Selanik më 15 nëntor 1912. Ai ka përfunduar arsimin fillornë vendlindje, më pas gjimnazin në Shkup në vitin 1931. Në vitin 1938 përfundon fakultetin e filozofisë, grupi i letërsisë jugosllave dhe ka doktoruar në temën – “Stefan Verkoviq – tubues i punimeve popullore maqedonase” (1956). Gjatë okupimit ai ka qenë i përfshirë në LNÇ (ai ka qenë kryetarë i NOO ilegales në Shkup), kurse pas luftës ai ka ushtruar më shumë funksione të rëndësishme, në Ministrinë për tregti, si sekretari përgjithshëm i Universitetit “Shën Qirili dhe Metodi”, profesor në fakultetin filozofik dhe më vonë edhe në atë filologjik, Dekan në këtë fakultet, Rektor i Universitetit të Shkupit, anëtarë i Këshillit republikan dhe dr. i shkencave filologjike dhe themelues i folklorit maqedonas. Anëtarë nderi i DPM. |
| 141 | Кирил Македонски
Kiril Makedonski | Битола (19.01.1925 – 04.06.1984) - композитор и професор.Тој е автор на првата Македонска опера „Гоце“1954 како и на оперите „Цар Самоил“1968 и „Илинден“1973. Автор е и на поголем број симфонии и симфониски поеми.
Manastir (19.01.1925 – 04.06.1984) - kompozitor dhe profesor. Ai është autorë i Operës së parë maqedonase „Goce” 1954 si dhe i operave „Car Samoil” - 1968 dhe „Ilinden” 1973. Autorë i një numri të madh të simfonive dhe poemave simfonike. |
| 142 | Кирил Манчевски
Kiril Mançevski | Кирил Манчевски (1935-1974) беше еден од великаните на градската, лирска народна песна. Роден е во с. Долно Косоврасти (Дебарско). Иако по занимање всушност беше металски работник, во текот на неговиот кус живот тој и се посвети на народната песна, која беше неговиот најверен сопатник. Сценски презентатор на народната песна, во и надвор од Македонија. Неговиот репертоар ги вклучувал најубавите бисери на македонската староградска музика. Меѓу нив, доминантно место имаат лирските песни, со поетски стихови и широко распеани мелодии, но и печалбарските, патриотските и други.
Kiril Mançevski (1935-1974) ishte njëri prej këngëtarëve të njohur të këngës qytetare, lirike dhe popullore. Ai ka lindur në fsh. Dolno Kosovrast të Dibrës. Edhe pse me profesion ai ka qenë punëtorë metali, gjatë jetës së tij të shkurtër ai i është kushtuar këngës popullore, që ishte shoqërues më besnik i jetës së tij. Ai është prezantues skenik, brenda dhe jashtë Maqedonisë. Repertuari i tij i përfshin këngët më të bukura të muzikës së vjetër qytetare. Në mesin e tyre, vend dominues zënë edhe këngët lirike, me vargje poetike dhe melodi të kënduara por edhe këngët patriotike. |
| 143 | Кирил Петрушев Kiril Petrushev | Кирил Петрушев (Богданци, 1895 – Скопје, 2 мај 1980). учествувал на Првото заседание на АСНОМ на кое е избран во Президиумот како повереник за внатрешни работи .
Kiril Petrushev (Bogdanc, 1895 – Shkup, 2 maj 1980). merr pjesë në Kuvendin e parë të KAÇKM ku zgjidhet si i besuar për punët e brendshme. |
| 144 | Кирил Прличев Kiril Prliçev | Роден е во Охрид, син на Григор Прличев. Учествувал во Илинденското востание. Бил долгогодишен задграничен претставник на Македонската револуционерна организација и нејзин благајник. Истакнат публицист и автор на голем број документи и обемни спомени за ВМРО под наслов „34 години во ВМРО“.
Ka lindur në Ohër, djali i Grigor Përliçev. Ai ka marrë pjesë në Kryengritjen e Ilindenit. Ai ka qenë përfaqësues i Organizatës Revolucionare Maqedonase dhe arkëtarë i saj. Ka qenë publicist i dalluar dhe autorë i kujtimeve të dokumentuara për VMRO me titull “34 vite në VMRO”. |
| 145 | Кирил Симоновски –Џина
Kiril Simonovski –Xhina | Кирил Симоновски - Џина (Скопје, 19 октомври 1915 – Белград, 1 јуни 1984) бил македонски и југословенски фудбалер и тренер. Бил и учесник во НОБ од 1944г.. Тој е првиот македонски спортист што успеал да ја носи капитенската лента на една југословенска репрезентација, прв македонски спортист носител на златен медал на официјално меѓународно натпреварување од Балканското фудбалско првенство.
Kiril Simonovski - Xhina (Shkup, 19 tetor 1915 – Beograd, 1 qershor 1984) ka qenë trajnues dhe futbollist maqedonas dhe jugosllav. Ai ka qenë pjesëmarrës në LNÇ nga viti 1944. Ai ka qenë sportisti i parë maqedonas që ka pasur sukses të bartë shiritin e kapitenit në të reprezentacionit jugosllav, sportist i parë maqedonas fitues i medaljes së artë në kampionatin Ballkanik. |
| 146 | Кирилица
Kirilica | Македонската азбука .
Alfabeti maqedonas |
| 147 | Киро Глигоров Kiro Gligorov | Киро Глигоров (Штип, 3 мај 1917 - Скопје, Македонија, 1 јануари 2012) е македонски политичар и правник, беше првиот Претседател на Република Македонија, функција која ја извршуваше во два мандата од 1991 до 1999 година. За претседател на РМ беше избран на 27 јануари 1991 година од страна на Собранието на Република Македонија, а по вторпат на 19 ноември 1994 на претседателски избори. Функцијата претседател на Републиката ја врши до 19 ноември 1999 година. За време на неговиот мандат се случиле некои од најважните настани од современата историја на Република Македонија: на референдум беше прогласена независноста на земјата на 8 септември 1991 година, а Македонија беше и единствената од поранешните југословенски републики која се осамостои по мирен пат. Заедно со Борис Трајковски, Глигоров во 2005 година станал прв носител на „Орден на Република Македонија“.
Kiro Gligorov (Shtip, 3 maj 1917 - Shkup, Maqedonas, 1 janar 2012) është politikan maqedonas, ai ishte Kryetari i parë Republikës së Maqedonisë, funksionin e realizoi në dy mandate nga 1991 deri në vitin 1999. Për kryetarë të RM-së ka qenë i zgjedhur më 27 janar të vitit 1991 nga ana e Kuvendit të Republikës së Maqedonisë, për radhë të dytë më 19 nëntori më 1994 në zgjedhjet presidenciale. Funksionin kryetar i Republikës së Maqedonisë e kryen deri më 19 nëntor 1999. Gjatë kohës së mandatit të tij kanë ndodhur ngjarjet më të rëndësishme të historisë bashkëkohore të shtetit: në referendum është shpallur pavarësia e shtetit më 8 shtator 1991, kurse Maqedonia ka qenë e vetmja prej republikave të ish Jugosllavisë që pavarësinë e ka arritur në mënyrë paqësore. Së bashku me Boris Trajkovski, Gligorov në vitin 2005 bëhet bartës i parë i çmimit “„Ordeni i Republikës së Maqedonisë”. |
| 148 | Клубoт „Башкими“
Klubi “Bashkimi” | Скопскиот клуб бил огранок на Клубот „Манастири“ од Битола. Овој клуб ќе ја игра улогата на поврзување со клубовите од внатрешноста на Косовскиот вилает. Клубот „Башкими“ од Скопје за придонесот што го даде за отворањето на народните училишта, ќе се нарече и Наставен клуб.
Klubi i Shkupit ishte degë e Klubit “Manastiri” nga Manastiri. Ky klub do të luaj rolin e lidhjes me klubet në brendi i Vilajetit të Kosovës.Klubi “Bashkimi” nga Shkupi për shkak të kontributit që do të japë për hapjen e shkollave popullore do të quhet edhe si klubi arsimor. |
| 149 | Кнез Хацон
Knez Hacon | Бил првиот кнез на првата Македонска склавинија. Владеел во 20-те години на 7 век.
Ka qenë knez i Skllavisë së parë maqedonas. Ai ka sunduar në vitet e 20-ta të shekullit 7. |
| 150 | Комитска Komitska | Македонски револуционери и борци за слободата на Македонија.
Revolucionarët maqedonas dhe luftëtarë të Maqedonisë. |
| 151 | Константин Мишајков Konstantin Mishajkov | Константин Мишајков(1807-1880),студирал во Атина,а дипломирал медицински науки во Пиза (Италија). Тој бил еден од првите лекари Македонци во XIX век, кој во Македонија во Битолскиот вилает ја организирал санитарната служба.Бил истакнат борец против грцизмот и голем патриот кој го завештал сиот свој имот на македонското ослободително дело.
Konstantin Mishajkov (1807-1880), ka studiuar shkencat mjekësore në Pizë (Itali). Ai ka qenë njëri prej mjekëve të parë maqedonas në shekullin XIX, i cili në Maqedoni në vilajetin e Manastirit ka organizuar shërbimin sanitarë. Ai ka qenë luftëtarë i madh kundër greqizmit dhe patriot i madh i cili tërë pasurin ia lë veprës çlirimtare. |
| 152 | Константин Трпков – попот Буфски
Konstantin Trpkov – popi Bufski |
(с.Буф,Леринско,меѓу 1815 и 1820 – Ќустендил,ок.1897) – културно просветен деец, свештеник, војвода. Бил организатор на заговор против османлиската власт. По откривањето на заговорниците издржал 16 години заточение во Битолскиот и во Солунскиот затвор. Бил војвода на чета во Кресненското востание. Учествувал во работата на Народното собрание на Македонија на Гремон Текеш и во Привремената влада на Македонија (1880-1881)
(fsh. Buf, Lerin, në mes 1815 dhe 1820 – Qustendil, tetor 1897) – veprimtarë i kulturës dhe arsimit, klerik, dukë. Ai ka qenë organizues i komplotit kundër pushtetit osman. Pas zbulimit të komplotit ka qenë i burgosur 16 vite në Burgun e Selanikut dhe të Manastirit. AI ka qenë dukë i çetës gjatë kryengritjes së Kresnjës. Ai ka marrë pjesë në punën e Kuvendit popullor të Maqedonisë në Gremon Tekes dhe në qeverinë e përkohshme të Maqedonisë (1880-1881) |
| 153 | Конфучиј Konfuciu | Кинески филозоф, политички реформатор и народен учител Конфучиј, кој живеел пред повеќе од 2000 години. Најзначаен е неговиот етички систем на вредности.
Filozofi kinez, politikani dhe mësuesi popullorë Konfuciu, ka jetuar para 2000 viteve. Më i rëndësishëm është sistemi etik i tij i vlerave. |
| 154 | Крал Каран
Kral Karani | Каран (808 - 778 п.н.е, а според некои извори 825 - 778) според одредени извори (Дексипус и Еузебиус) бил првиот крал на Античка Македонија. Според Херодот, основач на Македонската монархија бил кралот Пердика I. Според преданието на Јустин, Каран откога собрал војска и дошол во Македонија, врвејќи зад едно стадо кози, со помош на дождот и маглата успеал незабележано да влезе во еден град. Изгледа откако го заземал градот, тој се сетил на претскажувањето и тука го поставил својот престол. Градот го нарекол Ајга.Откако ги изгонил непријателските кнезови, ги обединил племињата и го основал македонското кралство. Според второто предание, Аполон му претскажал на Каран дека една коза ќе му го посочи местото каде да го основа градот од каде ќе владее. Тој дошол во Македонија и откако претскажувањето се остварило, градот што го основал го нарекол според козата Ајга.
Karani (808 - 778 p.n.e, sipas disa burimeve 825 - 778) sipas burimeve të tjera (Deksipus i Euzebius) ka qenë mbreti i parë i Maqedonisë antike. Sipas Herodotit, themelues i Mbretërisë Maqedonase ka qenë Perdika. Sipas pohimeve të Justinit, Karani pasi që ka tubuar ushtrinë dhe ka ardhur në Maqedoni, duke lëvizur pas një kopeje të dhive, me ndihmën e shiut dhe mjegullës me sukses ka depërtuar në një qytet. Pasi që ka pushtuar qytetin, ai është kujtuar në para thëniet dhe saktë këtu e ka themeluar Kryeqendrën e tij. Qytetin e ka quajtur si Ajga. Karani pasi që i ka dëbuar mbretërit e armiqve, i ka bashkuar fiset dhe ka themeluar mbretërinë maqedonase. Sipas një historie tjetër, Apoloni i ka treguar Karanit se një dhi do ti tregoj vendin e themelimit të qytetit ku do të sundoj. Ai ka ardhura në Maqedoni dhe pas përmbushjes së para thënieve, qytetin që ka themeluar e ka quajtur dhia Ajga. |
| 155 | Кралица Теута Mbretëresha Teuta | Кралицата Теута е владетелка на илирската држава во 5 век п.н.е, во овој период илирската држава имала најголем подем.
Mbretëresha Teuta është sundimtare e shtetit Ilir në shekullin e 5 p.e.s dhe në këtë periudhë, shteti Ilir ka zhvillim më të fuqishëm. |
| 156 | Кралот Гент Mbreti Gent | Гент е илирски крал кој владеел од 181 п.н.е. до 168 п.н.е. Тој бил син на кралот Плеутатит, во негово време се зајакнува отпорноста кон римските аспирации за илирските територии. Гент успеал во зајакнувањето на неговата земја на политички, воено и економски план.
Genti është mbreti Ilir i cili ka sunduar prej vitit 181 p.e.s deri në vitin 168 p.e.s. Ai ka qenë djali i mbretit Pleutatit, në këtë kohë zhvillohet fuqizimi i rezistencës ndaj aspiratave romake për trojet Ilire. Genti me sukses ia del fuqizimin e shtetit të tij në aspekt politik, ushtarak dhe ekonomik. |
| 157 | Кресненско востание Kryengritje e Kresnës | Опфаќањето на име на настан од македонската историја, покрај она што веќе постои има значење на доволно јасно и категорично укажување на национално-политичките темели на македонската државност и на нејзиниот профил.Нивното историско и национално значење изразено преку духот,функциите и целите на споменатите институции и настани, ја фундира потребата да бидат белези на системот на имиња во главниот град на Република Македонија.
Përfshirja e emrit të institucionit dhe ngjarjes të dhënë nga historia e Maqedonisë krahas asaj që ekziston deri tani ka rëndësi mjaft të qartë dhe është tregues kategorik i themeleve nacional – politike të shtetit maqedonas dhe profilit të saj. Rëndësia e tyre historike dhe kombëtare e shprehur përmes shpirtit, funksionit dhe qëllimeve të institucioneve dhe ngjarjeve të përmendura e paraqesin nevojën që të jenë simbole të sistemit të emrave në kryeqytetin e Republikës së Maqedonisë |
| 158 | Крсте Црвенковски
Krste Crvenkovski | Крсте Црвенковски (Прилеп, 16 јули 1921 - Скопје, Република Македонија, 21 јули 2001) е еден од водечките македонски политичари . Учесник е во НОБ и носител на орденот Народен херој и на Партизанска споменица 1941.
Krste Crvenkovski (Prilep, 16 korrik 1921 – Shkup, Republika e Maqedonisë, 21 korrik 2001) është njëri prej politikanëve më të spikatur maqedonas. Pjesëmarrës në LNÇ dhe bartës i çmimit hero popullor dhe Përkujtimorja partizane 1941. |
| 159 | Круме Кепески
Krume Kepeski | Круме Кепески (Прилеп, 8 април 1909 - 3 ноември 1988), македонски педагог, лингвист, преведувач, собирач на македонски народни умотворби, граматичар, автор на првата Македонска граматика, објавена во 1946 година, коавтор (со Шаип Јусуф) на првата Ромска граматика, објавена во 1980 година, на збирката анегдоти, хуморески и легенди „Островот бил парче земја фрлен во вода“, објавена во 1993 година и на други дела. Кепески и припаѓа на историски еминанетната генерација македонски интелектуалци и творци, којашто созреваше во годините непосредно пред Втората светска војна и којашто се вклучи многу активно во столетните стремежи на своите претходници, но и на своите современици.Најважната улога на Граматиката на Круме Кепески е што ја развила свеста на Македонецот за сопствениот литературен јазик, а со тоа и за сопствената националност. Можеби затоа е поставеноста на јазикот на прво место при националната идентификација заедно со чувството за припадност кон македонското. Таков израз на идентитетот побудила оваа прва граматика на македонскиот јазик.
Krume Kepeski (Prilep, 8 prill 1909 – 3 nëntor 1988), pedagog maqedonas, linguist, përkthyes, tubues i punimeve popullore, gramaticientë, autorë i Gramatikës së parë maqedonase të botuar në vitin 1946. ko autorë (Me Shaip Jusuf) i gramatikës së parë rome, të botuar në vitin 1980, të përmbledhjeve të anekdotave, humoreskave dhe legjendave „Ostrovot bil parçe zemja frlen vo voda”, të botuar në vitin 1993 dhe të veprave të tjera. Kepeski i takon gjeneratës eminente të intelektualëve maqedonas, që pjekurin e hasi pas Luftës së dytë botërore dhe e cila në mënyrë aktive u inkuadrua në orvatjet shekullore të paraardhësve por edhe të bashkë kohanikëve. Roli më i madh i Gramatikës së Krume Kepeski është në faktin se me të është zhvilluar vetëdija e maqedonasve për gjuhën e tyre letrare dhe me këtë edhe për përkatësinë e tyre kombëtare. Ndoshta për këtë arsye parashtrimi i gjuhës në vend të parë gjatë identifikimit kombëtarë së bashku me ndjenjën e përkatësisë maqedonase. Kjo shprehje e identitetit është ofruar nga gramatika e parë e gjuhës maqedonase. |
| 160 | Крушевски Манифест Manifesti i Krushevës | Крушевскиот манифест е манифест што го објавила револуционерната власт во Крушево за време на Илинденското востание. Напишан е на македонски јазик (крушевски дијалект), а потоа, преведен на турски јазик и испратен во 17 примероци до околните села со чисто или мешано население.
Manifesti i Krushevës është manifesti që ka botuar nga pushteti revolucionarë në Krushevë gjatë kohës së Kryengritjes së Krushevës. Ai është shkruar në gjuhën maqedonase (me dialekt të Krushevës) dhe më pas është përkthyer edhe në gjuhën turke, është dërguar në 17 ekzemplarë në fshatrat përreth me popullatë të pastër dhe të përzier. |
| 161 | Кумбара
Kumbara | Кумбарови се познати како благородничка скопска фамилија во периодот на средновековието. Меѓутоа, извори од странски провиниенции потврдуваат дека кон крајот на 16 век ова семејство се вбројува меѓу најистакнатите во Скопје и пошироко, било според богатството или традицијата за негување на албанштината во делот на овие предели. Кумбарови биле меѓу најпознатите трговци во Скопје, кој покрај Скадар се истакнувал со оваа дејност во целиот европски дел на Отоманската империја. Тие поседувале голем број дуќани во градот, од кои заедно со поседот имале големи материјални придобивки, овозможувајќи им да се истакнат меѓу најпознатите аристократски семејства на Скопје.
Familja Kumbara njihet si një familje fisnike shkupjane nga periudha e mesjetës. Megjithatë, burimet e proveniencave të huaja dëshmojnë se kah fundi i shekullit 16 kjo familje numërohej në mesin e familjeve më të njohura në Shkup dhe më gjerë, qoftë për nga pasuria ose tradita e kultivimit të shqiptarizmit në këto vise. Familja Kumbara ishin në mesin e tregtarëve më të njohur në Shkup, i cili përskaj Shkodrës, dallohej me këtë veprimtari në tërë pjesën evropiane të perandorisë osmane. Kjo familje posedonte një numër të madh të dyqaneve në qytet, prej të cilave së bashku me pronën kishin përfitime të shumta materiale, duke mundësuar që të dallohen në mesin e familjeve më të njohura aristokrate në Shkup. |
| 162 | Лазар Мојсов
Lazar Mojsov | Д-р Лазар Мојсов (19 декември 1920, Неготино - 25 август 2011, Белград. Тој е македонски и југословенски политичар и дипломат.
Dr. Llazar Mojsov (19 dhjetor 1920, Negotinë – 25 gusht 2011, Beograd. Ai është politikan dhe diplomat maqedonas dhe jugosllav. |
| 163 | Лазар Соколов Lazar Sokollov | Лазар Соколов (Куманово, 18 март 1914 — Скопје, 3 јануари 1984) е македонски економист, професор и учесник во НОБ. Во април 1944 година се вклучува во НОБ и влегува во составот на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ и агитатор при Главниот штаб на НОВ и ПОМ. Соколов учествувал како делегат на Првото заседание на АСНОМ и е избран за член на АВНОЈ и во неговиот Президиум како повереник (министер) за народно стопанство и обнова. Во Президиумот членува до Второто заседание на АСНОМ, одржано во декември 1944 година. Назначен е за помошник министер за трговија и снабдување во Владата на ДФЈ, а потоа е вршител на должноста директор на Институтот за меѓународна политика и економија и професор на Економскиот факултет во Белград. Докторирал економски науки.
Lazar Sokollov (Kumanovë, 18 mars 1914 — Shkup, 3 janar 1984) është ekonomist maqedonas, profesor dhe pjesëmarrës në LNÇ. Në prill të 1944 ai inkuadrohet në LNÇ dhe hyn në përbërjen e Këshillit iniciues për thirrje të KAÇKM dhe Agitpropot gjatë Shtabit kryesor të LNÇ dhe POM.Sokollov merr pjesë si delegat i Kuvendit të parë të KAÇKM dhe zgjidhet si anëtarë i AVNOJ dhe në Presidiumit të tij si i besuar (ministër) për ekonomi dhe përtëritje kombëtare. Në presidiumin ai është anëtarë i Kuvendit të dytë të KAÇKM, të mbajtur më dhjetor 1944. Ai emërohet si ndihmës ministër për tregti dhe furnizim n[ Qeverinë e DFJ, dhe më pas edhe si ushtrues i detyrës drejtor i Institutit për politikë dhe ekonomi ndërkombëtare dhe profesor në Fakultetin e ekonomisë në Beograd. Ka doktoruar në shkencat ekonomike. |
| 164 | Леонид Јанков Leonid Jankov | Леонид Јанков( Јанков е роден на 10 март 1878 година во село Мачуково) бил македонски револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, раководител и војвода на Македонската револуционерна организација, учесник во Илинденското востание. Не дозволувајќи жив да падне во рацете на непријателот, со последниот куршум сам се убива.
Leonid Jankov (Jankov ka lindur më 10 mars 1878 në fshatin Maçukovë) ka qenë revolucionarë maqedonas, pjesëmarrës në lëvizjen revolucionare maqedonase, drejtues dhe dukë i Organizatës revolucionare maqedonase, pjesëmarrës në kryengritjen e Ilindenit. Nuk ka lejuar që gjallë të bie në duar të armikut, me plumbin e fundit kryen vetë vrasje. |
| 165 | Леополд I
Leopold I | Австриски крал кој го признал Карпош за водач на народот од Македонија.
Mbreti i Austrisë i cili ka pranuar Karposhin për udhëheqës të popullit nga Maqedonia. |
| 166 | Лех Валенса
Leh Valensa | Поранешен полски претседател роден на 29.09.1943 год. Во 1983 година добива Нобелова награда за мир. Еден од главните дисиденти за време на комунизмот и водач на борците за демократизација на Полска и Источна Европа.
Ish kryetari i Polonisë i lindur më 29.09.1943. Në vitin 1983 ai fiton Çmimin Nobël për paqe. Njëri prej disidentëve kryesorë gjatë kohës së komunizmit dhe udhëheqës i luftëtarëve për demokratizim të Polonisë dhe Evropës lindore. |
| 167 | Локвата и Вињари
Lokvata dhe Vinjari | Битката кај Локвата и Вињари е борба помеѓу костурските чети на Македонската револуционерна организација и османлиската војска кај селото Д’мбени, Костурско, непосредно пред Илинденското востание.
Beteja në Lokva dhe Vinjari është një betejë në mes çetave të Organizatës revolucionare maqedonase dhe ushtrisë osmane në fshatin D’mbeni, Kostur, para Kryengritjes së Ilindenit |
| 168 | Лоренс С. Иглбергер
Lorens S.
Iglberger | (1930-2011) – беше 62 американски државен секретар (1992-93) еден од најзначајните советници на американската надворешна политика кој несебично го користеше своето влијание во рамките на Американската влада како голем поборник за меѓународното признавање на РМ.
(1930-2011) – ishte sekretari i 62 i shtetit amerikan (1992-93) një nga këshilltarët më të rëndësishëm të politikës së jashtme amerikane i cili e shfrytëzonte ndikimin e tij në kornizat e Qeverisë amerikane si përkrahës për njohje ndërkombëtare të RM. |
| 169 | Лучијано Павароти
Luçijano Pavaroti | Лучијано Павароти (итал. Luciano Pavarotti), (Модена, 12 октомври 1935 – Модена, 6 септември 2007),бил италијански оперски пејач. Се смета за еден од најзначајните тенори во 20 век. Павароти исто така бил познат и по своите хуманитарни дела. Добитник е на медалите Висока комисија на Обеденетите Нации за бегалци. Лучијано потекнува од музичка фамилија.
Павароти умре на 6 септември 2007 година.
Luçijano Pavaroti (ital. Luciano Pavarotti), (Modena, 12 tetor 1935 – Modena, 6 shtator 2007) ka qenë operist italian. Konsiderohet si njëri prej tenorëve më të rëndësishëm të shekullit 20. Pavaroti gjithashtu ka qenë i njohur edhe me veprat e tij humanitare. Fitues i medaljeve nga Komisioni i Lartë i Kombeve të bashkuara për refugjatët. Luçijano rrjedh prej një familje muzikante. Luçano Pavaroti vdiq më 6 shtator të 2007. |
| 170 | Мак Диздар
Mak Dizdar | Мехмедалија „Мак“ Диздар ( 17.10.1917 – 14.07.1971 во Сараево ) – бил босански поет, челник на неколку издавачки куќи и претседател на Друштвото на писателите на Босна и Херцеговина,се до неговата смрт 1971 година. Познат е по своите две крунски книги: збирката „Камениот спијач“ и подолгата поема „Модра река“. Во 1969 година, Мак Диздар го добива Златниот венец на Струшките вечери на поезијата
Mehmedali “Mak” Dizdar ( 17.10.1917 – 14.07.1971 në Sarajevë ) – ka qenë poet boshnjak, udhëheqës i disa shtëpive botuese dhe kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve në Bosnje dhe Hercegovinë, deri në vdekjen e tij në vitin 1971. Është i njohur për dy librat e tij të shpërblyer: një përmbledhje Fjetësi i gurit dhe një poemë më të gjatë Lumi i mavijosur. Në vitin 1969 Mak Dizdar e fiton Kurorën e Artë në Mbrëmjet strugane të poezisë |
| 171 | Македонија
Maqedonia | Македонија е многувековно име, историска константа и денешна реалност. Идеал за кој се бореле безбројни дејци.
Maqedonia është një emër shumë shekullor, konstantë historike dhe realitet i ditëve të sotshme. Idealë për të cilin kanë luftuar një numër i madh i veprimtarëve. |
| 172 | Македонска борба
Lufta maqedonase | Во чест на вековната борба за независна и суверена држава.
Për nderë të luftës shekullore për shtet të pavarur dhe sovrane. |
| 173 | Македонска фаланга
Falanga maqedonase | Фалангата била вид борбен строј на античката македонска војска.
Falanga ka qenë një radhitje luftarake e ushtrisë antike maqedonase. |
| 174 | Македонски фронт Fronti maqedonas | Македонски фронт (познат и како Солунски фронт или Јужен) е името коешто се користи за фронталната линија на која што се водат вооружени судири во текот на Првата светска војна помеѓу силите на Антантата и Централните сили на територијата на Македонија, во периодот од 1915 до 1918 година.
Fronti maqedonas (i njohur si Fronti i Selanikut ose i Jugut) është emri i cili përdoret për linjën frontale në të cilën zhvillohen beteja të armatosura gjatë Luftës së parë botërore ndërmjet forcave të Antantës dhe Forcave qendrore në territorin e Maqedonisë, në periudhën nga viti 1915 deri në vitin 1918 |
| 175 | Македонско сонце
Dielli maqedonas | Сонцето е постојан симбол во македонската историја.
Dielli është simbol i përhershëm në historinë maqedonase. |
| 176 | Максим Ненов Maksim Nenov | Максим Ненов родум од село Тресонче во 1870 година по занает уметник-иконописец. Познат по својата смелост и храброст.
Тој кога пристигнал во Софија и материјално потпомогнат од целата дебарска колонија и од галичко-реканците во Софија, организирал своја чета од 40 души емигранти и тргнал за својот роден крај притоа носејќи оружје за помагање на Илинденското востание. Меѓутоа на 29 мај 1903 год. на планината Голак, на врвот Чавка, бил обиколен од турска војска, со која се судриле и четата му била разбиена, а самиот Максим Ненов бил убиен. Преживеаните борци на четата успеале да пристигнат во Крушево и зеле учество во Илинденското востание. Интересно е тоа што битката траела многу долго време и на страната на турскиот аскер имало најмалку 10 пати повеќе мртви.
Maksim Nenov i lindur në fshatin Tresonce në vitin 1870 me profesion artist-ikonograf. I njohur për guximi dhe trimëri.
Ai kur arriti në Sofije dhe i ndihmuar nga ana materiale nga e gjithë kolonia dibrane dhe nga galiçanët-rekanët në Sofje, organizoi çetën e tij me 40 persona emigrantë dhe u nis për në vendin e tij të lindjes duke sjellë armë për të ndihmuar Kryengritjen e Ilindenit. Megjithatë më 29 maj 1903 në malin Golak, në majën Çavka, u rrethua nga ushtria turke, me të cilën u ndesh dhe çeta u asgjësua, kurse vetë Maksim Nenov u vra. Luftëtarët që përjetuan arritën në Krushevë dhe morën pjesë në Kryengritjen e Ilindenit. Është interesante se beteja ka zgjatur shumë dhe në anën e ushtrisë turke ka pasur më së paku 10 herë më shumë viktima. |
| 177 | Мала Преспа
Prespa e vogël | Општина во Република Македонија.
Komunë në Republikën e Shqipërisë. |
| 178 | Маргарет Тачер Margaret Thaçer | Маргарет Хилда Тачер барон Тачер (англиски: Margaret Hilda Thatcher) (Грантам, 13 октомври 1925), е бивша британска политичарка, позната и како Челичната лејди.Маргарет Тачер се памети по својата одлучност. Позната е по блиските односи со американскиот претседател Роналд Реган.
Margaret Hilda Thaçer baron Thaçer (anglisht: Margaret Hilda Thatcher) (Grantam, tetor 1925), është ish politikane britanike, e njohur si Lejdi e hekurt. Margaret Thaçer njihet për vendosmërinë e saj. Është e njohur për marrëdhëniet e ngushta me presidentin amerikan. |
| 179 | Мариовска Буна Kryengritje e Mariovës | Мариовско-прилепските буни се едни од првите начини на отпор против отоманското владеење во Македонија.
Kryengritjet e Mariovës-Prilepit janë një nga mënyrat e rezistencës kundër pushtetit osmanli në Maqedoni. |
| 180 | Мери Едит Дурхам
Meri Edit Dyrham | Во 1920 година ја објавува книгата „Дваесет години балкански недоразбирања“.Таа е наречена адвокат на националната душа на Албанците, таа била критикувана од англиските критичари, кои повеќе се залагале за соединетата Југославија. Дурхам е неопходниот толкувач на Албанија во 20 век која ги аргументира големиот дел од написите за културата на оваа земја од времетео на патувањата на Ј.Ц. Хобхуз и Бајрон. Како миленик на Албанците, Дурхам го доби епитетот - „Кралица на малесорите“.
Në vitin 1920 e botoi librin “Njëzet vite keqkuptime ballkanike”. Ajo njihet edhe si avokat i shpirtit kombëtar të shqiptarëve, ajo ishte e kritikuar nga kritikët anglezë, të cilët më tepër orvateshin për Jugosllavinë e bashkuar. Dyrham ishte një interpretues i domosdoshëm i Shqipërisë në shekullin 20 dhe argumentues i një numri të madh të shkrimeve për kulturën e këtij shteti nga koha e udhëtimeve të J.C. Horbuz dhe Bajron. Si person i dashur për shqiptarët, Dyrham fitoi epitete si “Mbretëreshë e malësorëve”. |
| 181 | Методија Шаторов Шарло
Metodija Shatorov Sharlo | Методија Шаторов - Шарло (Прилеп, 10 јануари 1897 - Пазарџик, 4 септември 1944).Тој е Претседател на покраинскиот комитет на КПЈ.
Metodija Shatorov - Sharlo (Prilep, janar 1897 - pazarxhik, shtator 1944) . Ai është president i komitetit rajonal të PKJ |
| 182 | Милан Арсов Milan Arsov | Еден од Гемиџиите. Роден е во Велес. На 28 април 1903 година заедно со Димитар Мечев и Илија Трчков го креваат во воздух возот што сообраќаел на линијата Истанбул – Солун. На 29 април 1903 година истиот тој фрла бомба во кафеаната „Алхамбра“. По четиридневниот ужас во Солун , Солунските атентатори се фатени и осудени на смрт, а после казната да им биде променета со затвор во Фезан – Африка.
Një nga Gemixhitë. Ka lindur në Veles. Më 28 prill 1903 së bashku me Dimitar Meçev dhe Ilija Trçkov hedhin në erë trenin e linjës Stamboll-Selanik. Më 29 prill 1903 i njëjti hedh bomba në kafenenë „Alhambra“. Pas tmerrit katër ditor në Selanik, atentatorët e Selanikut janë kapur dhe dënuar me vdekje, kurse pastaj dënimi është zëvendësuar me burgim në Fezan-Afrikë. |
| 183 | Милански едикт Edikti milanez | Миланскиот едикт претставува указ пропишан од страна на римските императори Лициниј и Константин I Велики, со кој била прогласена верска рамнопрвност во империјата. Указот бил издаден во Медиолан (денешно Милано).
Edikti milanez përbën dekret të shpallur nga perandori romak Licinj dhe Konstantin I i madh, me të cilin u shpall barazia fetare në perandori. Dekreti u botua në Mediolan (Milano e sotme). |
| 184 | Милтон Фридман
Milton Fridman | Милтон Фридман е Нобеловец по економија и славен интелектуалец. Познат како адвокат на “економската слобода”, Фридман има дадено значаен придонес на полињата: на макроекономијата, микроекономијата, економската историја, и статистиката. Во 1976, е добитник на Нобеловата награда за економија за неговите достигнувања во потрошувачката анализа, монетарната историја и теорија, и за демонстрација на комплексноста на стаблизационата политка. Фридмановите идеи и погледи на приватизацијата, дерегулација, монетарната политика, даночната политка, ќе ги променат економските состојби во светот, и воопшто ќе ги променат сфаќањата на економијата во целина.
Milton Fridman është laureat i çmimit Nobel për ekonomi dhe intelektual i famshëm. I njohur si avokat i “lirisë ekonomike”, Fridman ka dhënë kontribut të rëndësishëm në fushën e makroekonomisë, mikroekonomisë, historisë ekonomike, dhe statistikës. Në vitin 1976, është fitues i çmimit Nobel për ekonomi për arritjet e tij në analizën konsumatore, historinë monetare dhe teorinë, dhe për demonstrimin e kompleksitetit të politikës stabilizuese. Idetë e Fridmanit dhe pikëpamjet për privatizim, deregullim, politikë monetare, politikën e taksave, do të ndryshojnë gjendjen ekonomike në botë. |
| 185 | Мирко Пецев Mirko Pecev | Еден од петмината струмички студенти на возраст од 20 до 23 години, членови на ВМРО, кои на 13 август 1951 година биле погубени кај селото Дорломбос на планината Беласица, од страна на комунистичките власти во тогашната НРМ во Струмица.
Një nga pesë studentët nga Strumica të moshës 20 deri në 23 vjet, anëtarë të VMRO, të cilët më gusht 1951 u pushkatuan tek fshati Dorlombos në malin e Belasicës, nga ana e pushtetit komunist në RPM të atëhershme në Strumicë. |
| 186 | Митко Панов Mitko Panov | Профеоср по географија, еден од основачите на Институто по географија. Станува зёбор за исклучителен познавач на оваа материја, кој има објавено голем број на научни трудови, кои се признати од цела Европа. Почина во јули 2000 година.
Profesor i gjeografisë, një nga themeluesit e Institutit të gjeografisë. Bëhet fjalë për një njohës të shkëlqyer të kësaj materie, i cili ka botuar shumë vepra shkencore, të cilat janë të njohura nga e gjithë Europa. Vdiq në korrik të vitit 2000. |
| 187 | Мише Развигоров Mishe Razigorov | Мише Развигоров (Штип, 28 октомври 1873 - Штип, 2 април 1907) бил македонски револуционер, војвода, член на ТМОРО и учител.
Mishe Razigorov (Shtip, tetor 1873 - Shtip, prill 1907) ishte revolucionar maqedonas, vojvodë, anëtar i TMORO dhe mësues. |
| 188 | Мојсејова
Mojsejova | Еден од браќата на царот Самоил. Еден од четворицата млади кнезови кои го кренале востанието на комитопулите.
Një nga vëllezërit e mbretit Samoil. Një nga katër princët e rinj që organizuan kryengritjen e komitopuleve. |
| 189 | Мајка Тереза
Nënë Tereza | Мајка Тереза (Скопје, 26 август 1910 – Калкута, Индија, 5 септември 1997) е католичка калуѓерка, добитничка на Нобелова награда за мир и свето лице во католичкиот свет. Родена е во Скопје под името Агнеза Гонџа Бојаџиу. Папата Јован Павле Втори процедурата на беатификацијата ја покрена една година по нејзината смрт, наместо како што е вообичаено, по пет години. По беатификацијата на Мајка Тереза, која на 19 октомври 2003 ја извршил Папата, неа ја дели уште едно чудо до прогласувањето за светица.
Nënë Tereza (Shkup, gusht 1910 – Kalkutë, Indi, shtator 1997) është murgeshë katolike, fituese e Çmimit Nobël për paqe dhe person i shenjtë në botën katolike. E lindur në Shkup me emrin Agnesa Gonxhe Bojaxhiu. Papa Gjon Pali i Dytë procedurën e bekimit e ngriti një vit pas vdekjes së saj, në vend se si zakonisht, pas pesë vitesh. Pas bekimit të Nënë Terezës, të cilin në 19 tetor 2003 e bëri Papa, atë e ndan vetëm edhe një çudi që të shpallet shenjtore. |
| 190 | Мустафа Кемал Ататурк
Mustafa QemalAtaturk | Основач на модерна Турција
Themelues i Turqisë moderne |
| 191 | Мустафа Демир Муче
Mustafa Demir Muçe | (1898-1984)Има одиграно мошне значајна улога во изминатите две децении во религиозната едукација на Ромите односно за суштината на исламот како религија и водилка кон животот.
(1898-1984) ka luajtur rol mjaft të rëndësishëm në dy deceniet e fundit në edukimin religjioz të romëve përkatësisht në thelbin e islamit si religjion dhe udhërrëfyes drejt jetës. |
| 192 | Наум Томалевски
Naum Tomalevski | Наум Томалевски бил македонски револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, член на Македонската револуционерна организација и Внатрешната македонска револуционерна организација. Во 1903 година учествува во Илинденското востание. Во домот на неговите родители (денес Музеј на Илинденското востание и Крушевската република) во Крушево се прогласува Крушевската република.
Naum Tomalevski ishte revolucionar maqedonas, pjesëmarrës në lëvizjen revolucionare maqedonase, anëtar i Organizatës maqedonase revolucionare dhe Organizatës së brendshme revolucionare. Në vitin 1903 mori pjesë në Kryengritjen e Ilindenit. Në shtëpinë e prindërve të tij (sot muzeu i Kryengritjes së Ilindenit dhe Republikës së Krushevës) në Krushevë u shpall Republika e Krushevës. |
| 193 | Ндуе Битиќи
Ndue Bytyqi | Со напишани зборови на албански јазик во Скопје и пошироко на Косово се појавува католичкиот албански свештеник во Скопје, Дон Ндуе Битиќи, кој со право е наречен „Косовскиот Славеј“. Тој е еден меѓу првите поети на почетоците на Народната преродба. Познат е неговиот превод на псалмите (црковни песни) на Давид на албански јазик. Но посебно се значајни неговите патриотски песни, од кои најпозната е песната„Татковина“, објавена во Скадар 1877 год. потоа поемата „Плачот на славејот“ на големиот поет на Преродбата, Поетот Дон Ндуе Битиќи се разликувал со точност на стихот тој воедо е еден од првите поети на 19-ит век. Како поет тој направил пресврт во уметничкото творештво во пресрет на Албанската Призренска лига (1848) придонесувајќи истовремено, не само за будењето и зајакнувањето на националната свест, но и во врската меѓу втората и третата фаза на Албанскиот национален препород.
Me fjalët e shkruara në gjuhën shqipe në Shkup dhe më gjerë në Kosovë, u paraqit edhe prifti shqiptar i besimit katolik në Shkup, Don Ndue Bytyqi i cili me të drejtë quhej edhe si “Bilbili i Kosovës”. Ai është njëri prej poetëve të parë i filleve të Rilindjes Popullore. Është i njohur përkthimi i tij i psalmeve (këngëve kishtare) të Davidit në gjuhën shqipe. Por me rëndësi të posaçme ishin këngët e tij patriotike, në mesin e të cilave më e njohur ishte poezia “Mëmëdheu” e botuar në Shkodër në vitin 1877, më pas poema “Vaji i bilbilit” të poetit të madh të rilindjes, Don Ndue Bytyqi. Poeti Don Ndue Bytyqi dallohej me saktësinë e vargut dhe ai njëherit është njëri prej poetëve të parë të shekullit XIX. Si poet ai ka bërë një kthesë në Lidhjen e Prizrenit (1848), duke kontribuar njëkohësisht, jo vetëm për zgjimin dhe fuqizimin e vetëdijes kombëtare, por edhe në lidhjen në mes fazës së dytë dhe të tretë të Rilindjes kombëtare shqiptare. |
| 194 | Нелсон Мендела
Nelson Mandela | 1918 – Поранешен Претседател на Јужно Африканската Република (1994-1999) и борец против владеењето на апархејдот во неа.
1918 – Presidenti i mëparshëm i Afrikës së Jugut (1994-1999) dhe luftëtar kundër sundimit të aparteidit. |
| 195 | Никејски собор Kuvendi i Nikejës | Одржан е во Никеја, Мала Азија од 24 септември до 23 октомври 787 година. Соборот бил свикан од страна на младиот цар Константин IV и неговата мајка, Ирина.
Është mbajtur në Nikeja, në Azinë e Vogël nga 24 shtatori deri më 23 tetor 787. Kuvendi u thërrit nga ana e mbretit të ri Konstantin IV dhe nëna e tij, Irina. |
| 196 | Никола Бадев Nikolla Badev | Еден од најпознатите интерпретатори на македонски народни песни и инструменталисти на тамбура. Бадев бил долгогодишен член и раководител на народниот оркестар на Радио Скопје. Добитник на повеќе награди и признанија. Со Државниот ансамбал за народни песни и игри „Танец“ го афирмирал македонскиот мелос ширум Светот.
Një nga interpretuesit e këngëve popullore maqedonase dhe instrumentalit në tambur. Badev ka qenë anëtar shumëvjeçar dhe drejtues i orkestrës popullore të radio Shkupit. Fitues i shumë çmimeve dhe mirënjohjeve. Me ansamblin shtetëror për këngë dhe valle popullore „Tanec“ ka afirmuar melosin maqedonas nëpër botë. |
| 197 | Никола Баљу Nikolla Balju | Член на Привремениот извршен совет на Крушевската Република.
Anëtar i Këshillit të përkohshëm të Republikës së Krushevës. |
| 198 | Никола Кљусев Nikolla Kljusev | Никола Кљусев (Штип, 2 октомври 1927 - Скопје, 16 јануари 2008) бил македонски економист, универзитетски професор, научен истражувач, општественик, член на МАНУ и прв премиер на Република Македонија по прогласувањето на независноста од Југославија. Како прв премиер на Првата експертска влада на Република Македонија во периодот од 1991-1992 година одигра значајна улога во воспоставувањето на независноста и сувереноста на македонската држава. Во текот на неговиот мандат, била воведена македонската валута и се формирала Армијата на Репблика Македонија. За својот научен допринос академик Никола Кљусев е одликуван со орден Златен венец и е носитела на наградата „13 Ноември“, а за животно дело ја добил наградата „11 Октомври“, како и бројни пофалници и признанија во земјата и странство.Претседателот на државата Ѓорѓе Иванов, постхумно го одликувал академик Никола Кљусев, со орденот „8 Септември“.
Nikolla Kljusev (Shtip, tetor 1927 - Shkup, janar 2008[1]) ishte ekonomist maqedonas, profesor universiteti, hulumtues shkencor, anëtar i AMSHA dhe kryeministri i parë i Republikës së Maqedonisë pas shpalljes së pavarësisë nga Jugosllavia. Si kryeministër i parë i qeverisë eksperte të Republikës së Maqedonisë në periudhën nga viti 1991-1992 dhe luajti një rol të rëndësishëm në vendosjen e pavarësisë dhe sovranitetit të shtetit maqedonas. Gjatë mandatit të tij, u vendos valuta maqedonase dhe u formua Ushtria e Republikës së Maqedonisë. Për kontributin e tij shkencor akademiku Nikolla Kljusev dhe është dekoruar me medaljen Kurora e artë dhe është laureat i çmimit „13 Nëntori“, kurse për veprimtarinë jetësore ka marrë çmimin „11 Tetori“, si dhe mirënjohje të shumta nga vendi dhe jashtë vendit.
Presidenti i shtetit Gjorgje Ivanov, pas vdekjes dekoroi akademikun Nikolla Kljusev, me medaljen „8 Shtatori“. |
| 199 | Николо Паганини
Nikollo Paganini | Музичар од доцните години на 18 век. Свирел мандолина уште пред седмата година, кога почнал да учи виолина. На возраст од 11 години, имал соло настапи, а на 13 години веќе бил наречен виолински виртуоз. На 23 години ги изведувал најтешките точки за еден виолинист, а на 27 веќе не можел да постигне од покани за настапи и турнеи. Но, тогаш ги загубил забите, почнал да изгледа бледо и да се облекува во црно.
Започнале да кружт гласини дека е сојузник со ѓаволот, а тој не само што не ги негирал, туку и ги поттикнувал. Кога го прашале за тоа, рекол: А како поинаку ќе беше можно да свирам вака?
Muzikant i viteve të fundit të shek. 18. Ka luajtur në mandolinë që në moshën shtatë vjeçare, kur ka filluar të luajë violinë. Në moshën 11 vjeçare, ka pasur shfaqje solo, kurse në moshën 13 vjeçare është quajtur virtuoz në violinë. Në moshën 23 vjeçare ka luajtur pikat më të vështira për një violinist, kurse në moshën 27 vjeçare nuk mund të arrinte nga shfaqjet dhe turnetë. Por, atëherë humbi dhëmbët, filloi të dukej i zbehtë dhe të vishej me të zeza, u përhapën fjalë se është aleat i djallit, kurse ai vetë jo vetëm që nuk mohonte, por edhe i nxiste. Kur e kanë pyetur për këtë, ka thënë: Si do të ishte përndryshe e mundur të luajë kështu? |
| 200 | Неџати Зекерија
Nexhati Zekеrija | (Скопје, 1928 - Нови Сад, 10 јуни 1988), познат детски писател од турска националност во Македонија. Негова најпозната збирка е „Децата од нашата улица“.
(Shkup, 1928 – Novi Sad, qershor 1988), i njohur si shkrimtar për fëmijë nga nacionaliteti turk në Maqedoni. Përmbledhja më e njohur e tij është „Fëmijët e rrugicës sonë“. |
| 201 | Неџип Драга Nexhip Draga | Водач на Националното албанско движење 1908-1912 и пратеник во османлискиот парламент. Основач и прв претседател на партијата „Џемијети“ со седиште во Скопје. Во периодот меѓу двете светски војни кординирал и тесно соработува со Косовскиот комитет и востаничките чети кои делуваа на Косово и во Македонија. Имал своја куќа во Скопје, која денес се наоѓа во општина Центар близу Домот на пионерите Карпош.
Udhëheqës i Lëvizjes kombëtare shqiptare 1908 – 1912 dhe njëherit edhe deputet në parlamentin otoman. Ai është themelues dhe kryetar i parë i partisë “Xhemijeti” me seli në Shkup. Në periudhën në mes dy luftërave botërore, ai koordinoi dhe realizoi bashkëpunim të ngushtë me Komitetin Kosovar dhe çetave kryengritëse që vepronin në Kosovë dhe në Maqedoni. Ai kishte shtëpinë e tij në Shkup, e cila sot gjendet në Komunën Qendër afër Shtëpisë së pionierëve – Karposh. |
| 202 | НОБ
LNÇ |  |
| 203 | Обединети Македонци Maqedonas të bashkuar | Организација на Македонците во Канада.
Organizata e Maqedonasve në Kanada. |
| 204 | Олимпија
Olimpija | Олимпија била принцеза од Епир, жена на македонскиот владетел Филип BТОРИ Македонски и мајка на Александар Македонски.
Olimpija ka qenë princesha e Epirit, gruaja e sundimtarit maqedonas Filipi i Dytë dhe nëna e Aleksandrit të Maqedonisë. |
| 205 | Ото Фон Хабсбург
Oto fon Halsburg | Ото Фон Хабсбург е син на последниот император на Австроунгарија, Карло Први. Роден е во 1912 година, а девет години подоцна откако умира татко му, назначен е за носител на династијата Хабсбург. По згаснувањето на монархијата заедно со семејството живеел во повеќе европски градови.
Инаку Ото беше голем пријател и поддржувач на Македонија. Се залагаше за независноста на нашата држава и нејзин брз прием во ЕУ. Најважната од многуте посети ја направи токму по прогласувањето на независност, во раните 90-ти години.
Значителен е неговиот придонес кон јакнењето на меѓународната положба и углед на Македонија како и промоцијата на нашата европска иднина преку неговиот ангажман како претседател на Паневропската унија и член на Европскиот парламент.
За возврат претседателот Ѓорге Иванов во јануари оваа година го одликуваше Ото фон Хабсбург со Орден заслуги за Македонија.
Во 2006 година му беше доделено и престижното признание - Плакета и диплома „Борис Трајковски“ што го доделува Паневропската унија на Македонија.
Halsburg është perandori i fundit i Austrohungarisë, Karlo i parë. Ka lindur në vitin 1912, kurse nëntë vjet më vonë pasi vdes babai i tij, është emëruar për bartës i dinastisë Halsburg. Pas shuarjes së monarkisë së bashku me familjen ka jetuar në shumë qytete evropiane.Përndryshe Oto ka qenë mik dhe përkrahës i madh i Maqedonisë. Përkrahte pavarësinë e vendit tonë dhe pranimin e shpejtë në BE. Vizitën më të rëndësishme e bëri pikërisht në shpalljen e pavarësisë, në fillim të viteve 90-të.Kontributi i tij është i madh për fuqizimin e pozitës ndërkombëtare dhe imazhit të Maqedonisë si dhe promocioni i së ardhmes sonë evropiane nëpërmjet angazhimit si kryetar i Unionit paneuropian dhe anëtar i Parlamentit europian.
Këtë vit si shenjë respekti presidenti Gjorgje Ivanov e dekoroi me Medaljen për shërbime për Maqedonisë.
Në vitin 2006 iu nda edhe mirënjohja prestigjioze – Pllakatë dhe Diploma „Boris Trajkovski“ që e ndan Unioni paneuropian i Maqedonisë. |
| 206 | Охридска Архиепископија
Peshkopata e Ohrit | Најзначајна македонска институција која осум Века го негувала автономниот дух во Македонија.Таа во XIX век одново станала мотив за востановување на автономијата на Македонија и за националната еманципација на Македонците од аспирациите на соседите.
Institucioni më i rëndësishëm i cili tetë shekuj kultivon shpirtin autonom në Maqedoni. Ajo në shek. e XIX-të përsëri u bë motiv për vendosjen e autonomisë në Maqedoni dhe për emancipimin e maqedonasve nga aspiratat e fqinjëve. |
| 207 | Павел Наумов Pavel Naumov | Роден е во Велешко. Повеќе години од својата младост и ги посветил на борбата на македонскиот народ за неговото национално осознавање. Прогонуван и затворен за идеите за независна Македонија.
Ka lindur në Veles. Shumë vjet të rinisë së tij ia kushtoi luftës së popullit maqedonas për pavarësi kombëtare. Është përndjekur dhe burgosur për idetë për Maqedoninë e pavarur. |
| 208 | Павел Шатев Pavel Shatev | Павел Шатев (Кратово, 15 јуни 1882 (нов стил) - Битола, 30 јануари 1951) бил македонски револуционер, член на Гемиџиите и еден од солунските атенатори. Подоцна станува еден од основачите на ВМРО (Обединета), а по ослободувањето на Македонија - прв министер за правосудство. По капитулацијата на Бугарија во септември 1944 година се враќа во Македонија и се вклучува во политичкиот живот на македонската република. На 27 октомври 1944 година е кооптиран за делегат на АСНОМ, на Второто заседание на АСНОМ, одржано на 30 декември 1944 година, е избран за член на Президиумот на АСНОМ, а во април 1945 година станува прв министер за правосудство во првата Влада на слободна Македонија. На таа функција останува една и пол година, до изборот на новата влада, на 31 декември 1946 година.
Pavel Shatev (Kratovë, qershor 1882 (stil i ri) - Manastir, janar 1951) ishte revolucionar maqedonas, anëtar i Gemixhinjve dhe një nga atentatorët e Selanikut. Më vonë u bë një nga themeluesit e VMRO (Së bashkuar), kurse pas çlirimit të Maqedonisë – ishte ministri i parë i drejtësisë. Pas kapitullimit të Bullgarisë në shtator të vitit 1944 kthehet në Maqedoni dhe përfshihet në jetën politike të Republikës së Maqedonisë. Në tetor 1944 është zgjedhur si delegat i KAÇKM, në kuvendin e dytë të KAÇKM, të mbajtur më dhjetor 1944, është zgjedhur si delegat i Presidiumit të KAÇKM, kurse në prill të vitit 1945 гishte ministri i parë i drejtësisë në Qeverinë e parë të Maqedonisë së çliruara. Në këtë funksion mbeti një vit e gjysmë, deri në zgjedhjen e qeverisë së re, në dhjetor të vitit 1946. |
| 209 | Панде Чесноска Pande Çesnoska | Таа уште од раната младост се определила за револуционерното дело, за борбата на македонскиот народ, за ослободување и за создавање сопствена национална држава. Ликвидирана е во јули 1945 година.
Ajo që nga rinia e hershme iu përkushtua veprës revolucionare, për luftën e popullit maqedonas, për çlirimin dhe për krijimin e shetit nacional. Është likuiduar në korrik të vitit 1945. |
| 210 | Паскал Митревски Paskal Mitrevski | (с.Чука, Костурско, Егејскиот дел на Македонија,1912- Скопје 1978) – истакнат деец за македонското национално и комунистичко движење. Основно образование завршил во Рупишта, гимназија во Костур и Правен факултет во Солун. Учесник во грчкото движење на отпорот (ЕЛАС).Бил секретар на Окружниот комитет на СНОФ во Костурско (1943),секретар на Политичката комисија на Македонците под Грција (1944), секретар и претседател на НОФ во Егејскиот дел на Македонија и министер на Привремената демократска влада на Грција (1948).Во 1955 година се вратил во СРМ бил потпредседател на народното собрание на СРМ.
(f.Çuka,Kostur, pjesa e Maqedonisë e Egjeut,1912- Shkup 1978) – aktivist i shquar i lëvizjes kombëtare maqedonase dhe komuniste. Shkollën fillore e përfunduar në Rupishta, gjimnazin e ka përfunduar në Kostur dhe Fakultetin juridik në Selanik. Pjesëmarrës në lëvizjen greke të rezistencës (ELAS). Ishte sekretari i Komitetit të qarkut të SNOF në Kostur (1943), sekretar i Komisionit politik të Maqedonasve nën Greqinë (1944), sekretar dhe nënkryetar i NOF të pjesës së Maqedonisë së Egjeut dhe ministër i Qeverisë së përkohshme demokratike të Greqisë (1948). Në vitin 1955 u kthye në RSM ka qenë nënkryetar i kuvendit popullor të RSM. |
| 211 | Пердика I
Perdika I | Пердика I бил крал на Македонија кој владеел од 700 п.н.е. до 678 п.н.е.
Perdika I ka qenë Mbret i Maqedonisë i cili ka sunduar nga viti 700 p.e.s. deri në vitin p.e.s. |
| 212 | Петар Бошковски
Petar Boshkovski | Петар Т. Бошковски е роден во 1936 год. Во с. Острилци, Крушевско. Почина на 13 јули 2006 година во Скопје. Од 1963 година членува во Друштвото на писателите на Македонија. Автор е на неколку стихозбирки, романи и драми. Избор од неговото творештво е објавен во четири тома. Добитник е на повеќе книжевни награди и признанија.
Petar Т. Boshkovski ka lindur në vitin 1936. Në f. Ostrilci, Krushevë. Vdiq më 13 korrik 2006 në Shkup. Nga viti 1963 është anëtar i Lidhjes së shkrimtarëve të Maqedonisë. Është autor i disa përmbledhjeve me vjersha, romaneve dhe dramave. Përmbledhje e veprimtarisë së tij është botuar në katër volume. Është fitues i shumë çmimeve dhe mirënjohjeve letrare. |
| 213 | Петар Христов Petar Hristov | Учествувал во Илинденското востание како војвода. По востанието заминал за САД и оттаму се вратил во 1905 година. Повторно формирал чета и како нејзин војвода дејствувал против османлиската војска и андартите. За да не им падне жив во рацете, Петар Христов се самобил на 28 февруари 1907 година.
Ka marrë pjesë në Kryengritjen e Ilindenit si vojvodë. Pas kryengritjes është larguar në SHBA dhe që atje është kthyer në vitin 1905. Përsëri ka formuar çetë dhe si vojvodë e saj ka vepruar kundër ushtrisë osmane dhe andartitëve. Që të mos bjerë i gjallë në duart e turqve, Petar Hristov ka vrarë vetën më 28 shkurt të vitit 1907. |
| 214 | Петар Шанданов Petar Shandanov | Петар Шанданов(Охрид,1895 – Софија 1971)-раководител на ВМРО. Се школувал во Охрид и во Битола. Учествувал во Првата балканска војна ,во Охридското востание (1913) се борел во четата на војводата Петар Чаулев. Во ВМРО бил резервен член на ЦК на ВМРО (1925-1928). Пред Втората светска војна се приклучил на Антифашистичкиот фронт на Бугарија, а по Војната бил еден од раководителите на Сојузот на македонските емигрантски друштва во Софија. Во 1944 г. бил делегат на Второто заседание на АСНОМ и избран за член на Президиумот на Народното собрание на Македонија. Поради учеството во Македонското ослободително движење бил осудуван и затворан од бугарските власт (1936 и 1953).
Petar Shandanov (Ohër,1895 – Sofija 1971)-drejtues i VMRO. Është shkolluar në Ohër dhe në Manastir. Ka marrë pjesë në Luftën e parë ballkanike, në kryengritjen e Ohrit (1913) ka luftuar në çetën e vojvodës Petar Çaulev. Në VMRO ka qenë anëtar rezervë i KQ të VMRO (1925-1928). Para luftës së dytë botërore është përfshirë në Frontin antifashist të Bullgarisë, kurse pas Luftës ka qenë një nga drejtuesit e Lidhjes shoqatave të emigrantëve maqedonas në Sofja. Në vitin 1944 ishte delegat i kuvendit të KAÇKM dhe është zgjedhur si anëtar i Presidiumit të Kuvendit popullor të Maqedonisë. Për shkak të pjesëmarrjes në Lëvizjen çlirimtare maqedonase u dënua dhe u burgos nga pushteti bullgar (1936 dhe 1953). |
| 215 | Петранка Костадинова Petranka Konstandinova | Петранка Костадинова е родена во 1949 година, во Сомбор, како дете во семејство на бегалци од Егејска Македонија. Во нејзините детски години семејството прво се сели во Демир Капија, а моминските години ги минува во Неготино. Песната ќе ја донесе во Скопје. Ги испеа најубавите македонски фолк рефрени "Не кажувај либе добра ноќ", "Кирјана", "Слушни ја сестро песната". Речиси сиот свој живот Петранка Костадинова била слободен уметник, иако својот живот го заврши како членка на Ансамблот за народни песни и игри „Танец“. На 04.02.2002 година, познатата пејачка загина во сообраќајна несреќа во центарот на Скопје. Пред несреќата таа се враќала од пробите пред претстојното издание на фестивалот на патриотски песни „Гоцефест“.
Petranka Konstandinova ka lindur në vitin 1949, në Sombor, si fëmijë në një familje refugjatësh nga Maqedonia e Egjeut. Në vitet e saj të fëmijërisë në fillim vendosen në Demir Kapi, kurse vitet e mëvonshme i kaloi në Negotinë. Këngën do ta sjellë në Shkup. Këndoi refrenet më të mira të folklorit maqedonas "Mos thuaj e dashur natën e mirë", "Kirjana", "Dëgjo këngën motër". Pothuajse të gjithë jetën Petranka Konstandinova ka qenë artiste e lirë, edhe pse jetën e saj e përfundoi si anëtare e Ansamblit të këngëve dhe valleve popullore „Tanec“. Më 04.02.2002, këngëtarja e njohur humbi jetën në aksident automobilistik në qendrën e Shkupit. Para aksidentit ajo po kthehej nga provat për festivalin për këngë patriotike „Gocefest“. |
| 216 | Петре М. Андереевски Petre М. Andreevski | Петре Миланов Андреевски (Слоештица, Демирхисарско, 25 јуни 1934 - Скопје, 25 септември 2006) е поет, романсиер, раскажувач и драмски автор. Основно образование завршил во родното село, гимназија во Битола, а студирал на Филозофскиот (сега Филолошки) факултет во Скопје. Работел во Македонската телевизија. Бил уредник на списанието „Разгледи“. Член на Македонската академија на науките и уметностите. Член на Македонскиот ПЕН центар. Член на Друштвото на писателите на Македонија од 1964 година, a во 1983 година бил и негов претседател. Застапуван е во сите антологии на македонската поезија објавени кај нас и во светот. Негови дела во посебни книги се презентирани на повеќе јазици надвор од Македонија. На 9 октомври 2007, Претседателот на Република Македонија - Бранко Црвенковски, постхумно му додели Орден за заслуги за Македонија, за исклучителниот придонес во развојот и зацврстувањето на македонскиот дух и националната самобитност.
Petre Millanov Andreevski (Sloeshtica, Demir Hisar, 25 qershor 1934 - Shkup, 25 shtator 2006) është poet, romansier, novelist dhe autor dramash. Shkollën fillore e ka përfunduar në fshatin e lindjes, gjimnazin në Manastir, kurse ka studiuar në Fakultetin filozofik (tani Filologjik) në Shkup. Ka punuar në televizionin Maqedonas. Ka qenë redaktor i revistës „Shqyrto“. Anëtar i Akademisë maqedonase së shkencave dhe arteve. Anëtar i qendrës PEN të Maqedonisë. Anëtar i Shoqatës së shkrimtarëve të Maqedonisë nga viti 1964, kurse në vitin 1983 ishte edhe kryetar i saj. Është përfaqësuar në të gjitha antologjitë e poezisë maqedonase të shpallura tek ne dhe në botë. Vepra të tij në libra të veçantë janë prezantuar në shumë gjuhë jashtë Maqedonisë. Në tetor 2007, presidenti i Republikës së Maqedonisë – Branko Crvenkovski, pas vdekjes i ndau Medaljen për shërbime për Maqedonisë, për kontribut të jashtëzakonshëm për zhvillimin dhe fuqizimin e shpirtit maqedonas dhe pavarësisë nacionale. |
| 217 | Петре Пирузе Petre Piruze | Петре Пирузе - Мајски (Охрид, 5 мај 1907 – Охрид, 12 јануари 1980) е учесник во НОБ и прв повереник (министер) за правосудство на федерална Македонија. Подоцна, поради прифаќањето на Резолуцијата на Информбирото, Пирузе е затворен на Голи Оток. Ја поддржувал идејата за обединување на Македонија, во рамките на постоечката југословенска федерација, или во состав на некоја идна Балканска федерација.
Petre Piruze - Majski (Ohër, 5 мај 1907 – Ohër, janar 1980) është pjesëmarrës në LNÇ dhe i besuari i parë (ministër) i drejtësisë në Maqedoninë federale. Më vonë, për shkak të pranimit të Rezolutës së Informbyrosë, Piruze është burgosur në Goli Otok. Ka përkrahur idenë për bashkimin e Maqedonisë, në suazat e federatës ekzistuese jugosllave, ose në përbërje të ndonjë federate ballkanike. |
| 218 | Петре Прличко Petre Prliçko | Петре Прличко (Велес, 13 март 1907 - Скопје, 16 ноември 1995) е актер во повеќе филмови, театарски претстави и телевизиски екранизации. Со своите импресивни комични трансформации и изведби на улоги на „човек од народот“ го истакнува својот посебен уметнички сензибилитет, на ниво на кое може да му завидат многу други наши актери. Добитник е на многу награди и признанија, меѓу кои наградите: АВНОЈ, „11 Октомври“, „Бранко Гавела“, Орден за заслуга (доделен од Георги Димитров) и други.
Од неодамна востановена е награда за животно дело „Петре Прличко“ која се доделува на актер од средната генерација и таа се состои од плакета со ликот на Петре Прличко.
Petre Prliçko (Veles, mars 1907 - Shkup, 16 nëntor 1995) është aktor në shumë filma, shfaqje teatrore dhe ekranizime televizive. Me transformimet e veta impresive komike dhe realizimin e roleve të „njeriut nga populli“ thekson sensibilitetin e tij artistik, në nivel për të cilin mund të kenë lakmi edhe shumë aktorë të tjera tanë. Është fitues i shumë çmimeve dhe mirënjohjeve, ndërmjet të cilave: “AVNOJ” „11 tetori“, „Branko Gavela“, Medaljes për shërbime (të ndarë nga Georgi Dimitzrov) etj.
Kohët e fundit është vendosur çmimi për veprimtari jetësore „Petre Prliçko“ i cili i ndahet aktorit nga gjenerata e mesme dhe përbëhet nga pllakat me figurën e Petre Përliçkos. |
| 219 | Печка Лига „Беса – Бесе“
Lidhja e Pеjës „Besa - Besë“ | На 23-29 јануари 1899 год. се формирала Пеќката лига на албанците, како организација политичко-воен застапник, но и како продолжение на Призренската лига. На чело на Лигата, која инаку се викала „Беса-бесе“ се постави Комитетот кој го предводел самиот Хаџи Зека.
Më 23-29 janar u formua Lidhja e Pejës si një organizatë, përfaqësues ushtarako - politik dhe njëherit si vazhdimësi e Lidhjes së Prizrenit. Në krye të Lidhjes, e cila njihej edhe si “Besa – Besë”, u emërua Komiteti i cili udhëhiqej nga Haxhi Zeka. |
| 220 | Поп Стојан Разловски
Pop Stojan Razlovski | Поп Стојан-Разловски е еден од основачите на Разловечкото востание, кренато во 1876 година во с.Разловци.
Pop Stojan Razlovski është një nga themeluesit e Kryengritjes së Razlovcit, të ngritur në vitin 1876 në fshatin.Razlovci. |
| 221 | Приштина Prishtina | Приштина е административен, економски, културен и образовен центар на Република Косово.
Prishtina është qendër administrative, ekonomike, kulturore dhe arsimore e Republikës së Kosovës. |
| 222 | Радован Стојкоски
Radovan Stojskoski | Во сообраќајна несреќа кај Катланово загина министерот Радован Стојкоски во 1999 година, како и неговата сопруга и ќерка и возачот на владиното возило.
Në aksident automobilistik në Katlanovë humbi jetën ministri Radovan Stojkoski në vitin 1999, si dhe gruaja e tij dhe vajza dhe shoferi i automjetit. |
| 223 | Ресенски конгрес
Kongresi i Resnjës | 27 август 1894 година е датумот кога се одржува Првиот конгрес на ВМОРО во Ресен. Со работата на овој Конгрес раководел претседателот на Централниот комитет д-р Христо Татарчев.
27 gusht 1894 është data e kur është mbajtur kongresi i VMRO në Resnje. Me punën e këtij kongresi drejtoi kryetari i Komitetit qendror dr. Hristo Tatarçev. |
| 224 | Реџеп Тајјип Ердоган
Rexhep Tajjip Erdogan | Премиер на Република Турција.
Kryeministër i Republikës së Turqisë |
| 225 | Ристо Крле
Risto Krle | Ристо Крле (Струга, 3 септември 1900 - Скопје, 29 октомври 1975) e драмски писател и еден од првите членови на Друштвото на писателите на Македонија (ДПМ). Добитник e на наградата „11 Октомври“ за животно дело. Ристо Крле е роден во 1900 година. Неговата активност започнала со групата на културните изведувачи „Црни Дрим“ од Струга. Четири години подоцна, Ристо Крле се приклучил на аматерската група на актери – изведувачи и неговата желба била да напише сопствена драма. Ристо Крле ја добил идејата за неговата прва драма: „Парите се отепувачка“. Кога се вратил во Струга, тој се вработил, но по две години бил отпуштен како вишок. За да може да опстане со неговото семејство, тој отворил сопствен дуќан, но поради конкуренцијата од поголемите компании, морал да го затвори. Ристо Крле променил многу работни места и по Втората Светска Војна во кратки периоди работел во Скопје и Белград. Ристо Крле, исто така, бил и активен член на Друштвото на писателите во Македонија. Починал на 75-годишна возраст во Скопје.
Risto Krle (Strugë, shtator 1900 - Shkup, 29 tetor 1975) është shkrimtar dramatik dhe një nga anëtarët e parë të Shoqatës së shkrimtarëve të Maqedonisë (SHSHM). Është fitues i çmimit „11 Tetori“ për veprimtari jetësore. Risto Krle ka lindur në vitin 1900. Aktiviteti i tij fillon me grupin kulturore „Drini i zi“ nga Struga. Katër vjet më vonë, Risto Krle u bë anëtar i grupit amator të aktorëve – dhe dëshira e tij ishte të shkruajë drama. Risto Krle ka shkruar dramën e parë të tij: „Paratë janë vrasëse“. Kur u kthye në Strugë, ai u punësua, por pas dy vjetësh u pushua nga puna si tepricë. Që të mund të ekzistonte me familjen e tij, ai hapi dyqanin e tij, por për shkak të konkurrencës nga kompanitë e mëdha e mbylli. Rosti Krle ka ndërruar shumë vende pune dhe pas luftës së dytë botërore në periudha të shkurtra ka punuar në Shkup dhe Beograd. Risto Krle, gjithashtu, ka qenë anëtar aktiv i Shoqatës së shkrimtarëve të Maqedonisë. Vdiq në moshën 75 vjeçare |
| 226 | Ристо Шишков
Risto Shishkov | ( С.Мрсна,Демирхисарско,Егејскиот дел на Македонија,1940 – Скопје,1986 )Дипломирал актерска игра на Академијата за театарска уметност во Белград.Настапува на сцената на Југословенското драмско позориште во Белград.Потоа бил член на Драмата на МНТ.Еден од најголемите и најекспонирани актери.Носител на неколку антологиски остварувања.Улоги: Никодин(„Кенгурски скок“),Темелко („Суд“),Ефто („Лет во место“),Леоне Глембај ( „Глембаеви“),Луков(„Црнила“),Костадин(„Печалбари“),Мендељ Крик („Зајдисонце“) и други. На филм:„Македонска крвава свадба“, „Црвениот коњ“, „Република во пламен“, „Црно семе“, „Јад“, „Нели ти реков“ и други.
(Fsh. Mrsna Dimir Hisar, pjesa e Egjeut të Maqedonisë, 1940 Shkup, 1986), ka diplomuar në Akademinë e arteve teatrale në Beograd. Ai prezantohen në skenën e Teatrit dramatik të Jugosllavisë në Beograd. Më pas ka qenë anëtarë i Dramës në TPM. Njëri prej aktorëve më të mëdhenj dhe më të eksponuar. Bartës i disa antologjive. Rolet: Nikodin (“Kërcimi i kangurit”), Temelko (“Gjykata”), Efto (“Fluturim në vend”), Leone Glembaj (“Glembajët”), Lukov (“Crnilla”), Kostadin (“Mërgimtarët”), Mend el Krik (“Zajdisonce”) dhe etj. Në filmin: “Dasma e përgjakur maqedonase”, “Kali i kuq”, “Republika në flakë”, “Fara e zezë”, “Mllefi”, “A nuk të thashë” dhe etj. |
| 227 | Роберт Бадентер
Robert Bandenter | Француски експерт по уставно право. Прв странец што го има добиено орденот 8- ми Септември. Дал исклучителен придонес за јакнењето на меѓународната положба и углед на нашата земја и за развојот и афирмацијата на меѓуетничките односи.
Придонесот на Роберт Бадинтер, особено е во два клучни момента од нашата историја: во периодот на осамостојувањето и меѓународното признавање на земјата и десетина години подоцна во 2001 година во заложбите за воспоставување на стабилност и мултиетнички соживот во нашата земја.
Ekspert francez për të drejtën juridike. I huaji i parë që ka marrë Medaljen 8- Shtatori. Ka kontribut të jashtëzakonshëm për fuqizimin e pozitës ndërkombëtare dhe imazhit të vendit dhe kontribut për zhvillimin e afirmimit të marrëdhënieve ndëretnike.
Kontributi i Robert Badenter, shikohet veçanërisht në dy momente kryesore të historisë sonë: në periudhën e shpalljes së pavarësisë dhe njohjes ndërkombëtare të vendit dhe dhjetë vjet më vonë në vitin 2001 në përpjekjet për vendosjen e stabilitetit dhe jetës multietnike në vendin tonë. |
| 228 | Роберт Шуман Robert Shuman | Се смета за еден од идејните творци на Европската унија. Шуман во 1950 година предложи создавање Заеднички пазар за европската индустрија на челик и јаглен. Една година подоцна е формирана Европската заедница за јаглен и челик, која беше нуклеус за создавање на денешната Европска унија.
Konsiderohet si një nga krijuesit ideor të Bashkimit Europian. Shuman nën vitin 1950 propozoi krijimin e Tregut të përbashkët për industrinë euroipane të çelikut dhe qymyrgurit. Një vit më vonë është formuar Bashkësia evropiane për çelik dhe qymyrguri, e cila ishte fillesa e krijimit të Bashkimit të sotëm europian. |
| 229 | Роналд Реган Ronald Regan | (6 февруари 1911 - 5. јуни 2004 ), американски политичар и државник. Од 1967 до 1974 година беше гувернер на американската држава Калифорнија. Како претседател на САД од 1981 до 1989 година се залагаше за цврста монетарна политика, го либерализираше пазарот, ги намали државните трошоци и инфлацијата и придонесе за зголемување на вработеноста во САД. Успешно ја решил кризата со американските заробеници во Иран и ги подобрил односите со поранешниот Советски Сојуз.
(shkurt 1911 - 5. qershor 2004 ), politikan dhe burrë shteti amerikan. Nga viti 1967 deri në vitin 1974 ishte guvernator i shtetit të Kalifornisë. Si president i SHBA nga viti 1981 deri në vitin 1989 ishte përkrahës i politikës së fuqishme monetare, liberalizimit të tregut, zvogëloi shpenzimet shtetërore dhe inflacionin dhe kontribuoi për rritjen e numrit të punësuarve në SHBA. Zgjidhi me sukses krizën me pengjet amerikane në Iran dhe i përmirësoi marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik. |
| 230 | Салих Асим
Salih Asim | Поранешен градоначалник на Скопје во османлискиот период .
Kryetar i mëparshëm i Qytetit të Shkupit |
| 231 | Сами Фрашери
Sami Frashëri | |
| 232 | Сандо Китанов Ајдучки
Sando Kitanov Ajduçki | Комита, бил соработник на Гоце Делчев за Источна Македонија и за Пиринскиот дел на Македонија. Роден е во Лешко, Пиринска Македонија.
Komit, i cili ka qenë bashkëpunëtor i Goce Delçev për Maqedoninë Lindore dhe për pjesën e Maqedonisë së Pirinit. Ka lindur në Leshko, Maqedonia e Pirinit. |
| 233 | Св. Апостол Павле
Shën Apostol Pavli | Апостол Павле, познат и како Свети Павле или Павле од Тарсус Единствените податоци за животот на Свети Павле се текстовите од Новиот Завет, а во своите мисии престојувал во Македонија.
Apostol Pavli, i njohur edhe si Shën Pavli ose Tarsus. Të dhënat e vetme për jetën e Shën. Pavlit janë tekstet e Dhiatës së re, kurse në misionet e veta ka qëndruar në Maqedoni. |
| 234 | Св. Злата Мегленска
Shën Zllata Maglenska | Три месеци света Злата била затворена при што секојдневно била сурово тепана и мачена. Но сите маки оваа светителка херојски ги издржала. На крајот била обесена, а телото и било исечено на парчиња. Света Злата настрадала во 1795 година.
Tre muaj shën. Zllata Meglenska ka qenë burgosur rrahur dhe munduar çdo ditë. Por të gjitha vuajtjet kjo shenjtore i përballoi në mënyrë heroike. Në fund është varur, kurse trupi i saj është prerë në copa. Shën. Zllata vdiq në vitin 1795. |
| 235 | Свети Кирил и Методиј
Shën Qirili dhe Metodij | Тие се заслужни за изумување на глаголицата, првата азбука искористена да се препише старословенскиот јазик. Кирил и Методиј, познати како солунските браќа просветители, имаат голема улога во словенската историја. Нивното дело ги описмени словенските народи.
Ata janë krijuesit e glagolicës, alfabeti i parë i përdorur për të shkruar gjuhën slllave të vjetër. Qiril dhe Metodij, të njohur si vëllezërit e Selanikut, kanë rol të madh në historinë sllave. Vepra e tyre i arsimoi popujt sllav. |
| 236 | Симеон Гугуловски Simeon Gugulovski | Симеон Гугуловски се родил во 1941 година во Солун. Истакнат македонски оперски уметник и солист на Операта при МНТ во Скопје, пејач на македонски народни песни. Умрел во Софија во 1995 година.
Simeon Gugulovski ka lindur nën vitin 1941 në Selanik. Artist i njohur operistik maqedonas dhe solist i Operas pranë TPM në Shkup, këngëtar i këngëve popullore. Vdi në vitin 1995 në Sofije. |
| 237 | Симон Дракул Simon Drakul | Симон Дракул е македонски раскажувач, романсиер, драмски автор, сценарист, историчар, преведувач. Роден е во Лазарополе на 24 септември 1930 година. Починал во Скопје на 11 јануари 1999 година. Гимназија учел во Охрид и во Скопје. Завршил Филолошки факултет во Скопје. Доктор по филозофски науки. Работел во весниците „Млад борец“ и „Нова Македонија“, бил уредник во издавачката куќа „Кочо Рацин“ и директор на драмата во Македонскиот народен театар во Скопје. Член на редакцијата на списанието „Современост“. Бил научен советник во Институтот за национална историја на Македонија. Бил претседател на ДПМ. Член на ДПМ од 1953 година.
Simon Drakul është tregimtar maqedonas, romansier, autor dramatik, skenarist, histrian, përkthyes. Ka lindur në Llazaropole më shtator 1930. Vdiq në Shkup më janar të vitit 1999. Arsimin gjimnazial e ka përfunduar në Ohër dhe Shkup. Ka përfunduar Fakultetin filologjik në Shkup. Është doktor i shkencave filozofike. Ka punuar në gazetat „Luftëtari ri“ dhe „Maqedonia e Re“, ka qenë redaktor i shtëpisë botuese „Koço Racin“ dhe drejtor Teatrit popullor maqedonas në Shkup. Anëtar i redaksisë së revistës „Bashkëkohësi“. Ishte këshilltar shkencor në Institutin për histori kombëtare të Maqedonisë. Ishte kryetar SHSHM. Anëtar i SHSHM nga viti 1953. |
| 238 | Скадар
Shkodra | Околината каде денес се наоѓа градот, била населена уште од предисториските времиња. Тука се најдени траги од средниот палеолит и неонтолит, истовремено ископувањата откриле и континуитет на животот до денешните дни. Со векови постои економска и душевна поврзаност помеѓу Скопје и Скадар. Додека низ 19-иот век помеѓу Скопје и Скадар се зајакнуваат економските односи. Во двата града реципрочно се отворени нивни седишта и големи трговски агенции. Името на Скадар со епитет го носат многу улици, булевари и мостови во главните балкански градови и пошироко.
Rrethina në të cilën sot gjendet qyteti, ka qenë e banuar qysh prej kohërave para historike. Këtu janë gjetur edhe gjurmë nga koha e paleolitit të mesëm, derisa nga koha e neolitit, gërmimet arkeologjike kanë zbuluar një vazhdimësi të jetës deri në ditët e sotme. Me shekuj ka ekzistuar lidhja ekonomike dhe shpirtërore në mes Shkupit dhe Shkodrës. Kurse gjatë shekullit XIX në mes Shkupit dhe Shkodrës u fuqizuan marrëdhëniet ekonomike.Në dy qytetet në mënyrë reciproke u hapën selite dhe agjencitë e mëdha ekonomike. Përkatësisht emrin e qytetit të Shkodrës me epitete janë të emëruara një numër i madh i rrugëve, bulevardeve dhe urave në kryeqytetet e shumta të Ballkanit dhe më gjerë. |
| 239 | Славко Јаневски
Sllavko Janevski | Славко Јаневски (Скопје, 11 јануари 1920 - Скопје, 20 јануари 2000) бил истакнат македонски раскажувач, романсиер, поет, филмски сценарист, есеист и сликар. Славко Јаневски e добитник на многу награди и признанија, меѓу кои се: Наградата АВНОЈ (1968); Наградата 11 Октомври; потоа на СВП; 13 Ноември, награда на градот Скопје; Рациново признание и Наградата Мирослав Крлежа. Добитник е на две златни арени за сценарио, за филмовите „Волчја ноќ“ (1955) и "Македонскиот дел од пеколот" (1974) на филмскиот фестивал во Пула. Во 1947 година Славко Јаневски, заедно со Блаже Конески, Ацо Шопов, Владо Малески и Коле Чашуле, го формираа во Скопје Друштвото на писателите на Македонија, кое тогаш броело 7 члена. Потоа Јаневски бил и претседател на Друштвото. Член на Македонскиот ПЕН центар. Член на МАНУ од нејзиното основање во 1967 година.
Sllavko Janevski (Shkup, janar 1920 - Shkup, janar 2000) ishte tregimtar i shquar maqedonas, romansier, poet, skenarist filmi, eseist dhe piktor. Sllavko Janevski është laureat i shumë çmimeve dhe mirënjohjeve, ndërmjet të cilave: Çmimit AVNOJ (1968); Çmimi 11 Tetori; pastaj për SVP; 13 Nëntori, çmimi i Qytetit të Shkupit; mirënjohja Racin dhe çmimi Mirosllav Krlezha. Është fitues i dy arenave të arta për skenar, ppër filmat „Nata e ujqërve“ (1955) dhe "Pjesa maqedonase e ferrit" (1974) të festivalit të filmave në Pulja. Në vitin 1947 Sllavko Janevski, së bashku me Bllazhe Koneski, Aco Shopov, Vllado Maleski dhe Kole Çashule, formojnë në Shkup Shoqatën e shkrimtarëve të Maqedonisë, e cila atëherë përbëhej nga 7 anëtarë. Pastaj Janevski ishte edhe kryetar i Shoqatës. Anëtar i qendrës PEN të Maqedonisë. Anëtar i AMSHA që nga themelimi i saj në vitin 1967. |
| 240 | Слобода
Liria | Слободата е општочовечка, општокултурна и општоетничка категорија. Поимот Слобода е нешто кон кое се стреми секоја нација,секоја држава секој народ.
Liria është kategori gjithë njerëzore dhe gjithë etnike. Termi Liri është diçka për të cilën përpiqet çdo komb, çdo shtet dhe çdo popull. |
| 241 | Смиле Војданов Smile Vojdanov | Смиле Војданов (1872-1958) е илинденски војвода и долгогодишен активист во македонското национално движење во татковината и во емиграција. Смиле Војданов e роден во охридското село Лактиње (сега во општина Дебарца). Рано го напуштил школувањето и му се приклучил на македонското ослободително движење. Во Македонија се истакнал како еден од врвните водачи на Илинденското востание во Охридско, при што заедно со Дејан Димитров биле одговорни за реонот на Дебрца. По задушувањето на Илинденското востание, Смиле Војданов не се откажал од идејата за независна македонска држава. Својата борба ја продолжил во Северна Америка, каде долги години дејствувал меѓу македонските емигранти во САД и Канада.Во куќата на Смиле Војданов во градот Понтиак, во државата Мичиген, во 1929 година е формирана првата независна македонска група. По формирањето на повеќе вакви групи во различни градови на САД, на 22 и 23 март 1930 во градот Толедо (Охајо) била одржана Првата конференција на македонските независни групи. Тогаш Смиле Војданов е избран за претседател на централното раководно тело. На Првиот редовен конгрес за обединување на групите, од 24 до 26 април 1931 во Гери (Индијана), Смиле Војданов бил избран за претседател на новоформираниот Македонски народен сојуз. По Втората светска војна го поздравува формирањето на Македонската република и се вклучува во испраќањето хуманитарна помош за татковината.
Smile Vojdanov (1872-1958) është vojvodë i Ilindenit dhe aktivist shumëvjeçar në lëvizjen maqedonase kombëtare në atdhe dhe mërgim. Smile Vojdanov është lindur në fshatin e Ohrit Llaktinj (tani në komunën Debarcë). Herët e ka lënë shkollën dhe është përfshirë në lëvizjen çlirimtare maqedonase. Në Maqedoni është dalluar si një nga vojvodët kryesor të Kryengritjes së Ilindenit në Ohër, gjatë së cilës së bashku me Dejan Dimitrov kanë qenë përgjegjës për rajonin e Debarcës. Pas shuarjes së Kryengritjes së Ilindenit, Smile Vojdanov nuk u nda nga ideja për shtet të pavarur maqedonas. Luftën e tij e vazhdon në Amerikën Veriore, ku vite me radhë do të veprojë mes emigrantëve maqedonas në SHBA dhe Kanadë. Në shtëpinë e Smile Vojdanov në qytetin Pontiak, në shtetin e Miçiganit, në 1929 është formuar grupi i parë i pavarur maqedonas. Pas formimit të më shumë grupeve të tilla në qytete të ndryshme në SHBA, më 22 dhe 23 mars 1930 në qytetin Toledo (Ohajo) u mbajt Konferenca e parë e grupeve të pavarura maqedonase. Atëherë Smile Vojdanov është zgjedhur kryetar i trupit qendror udhëheqës. Në Kongresin e parë të rregullt për bashkimin e grupeve, nga data 24 deri në 26 prill 1931 në Geri (Indiana), Smile Vojdanov është zgjedhur për kryetar të Lidhjes së re të formuar kombëtare maqedonase. Pas Luftës së dytë botërore e përshëndet formimin e Republikës Maqedonase dhe përfshihet në dërgimin e ndihmës humanitare në atdhe. |
| 242 | Собрание на Македонија 1880 Kuvend i Maqedonisë 1880 | Опфаќањето на името на споменатата институција и настан од македонската историја покрај тоа што веќе постои има значење на доволно јасно и категорично укажување на национално-политичките темели на македонската државност и на нејзиниот профил.Нивното историско и национално значење изразено преку духот,функциите и целите на споменатите институции и настани ја фундира потребата да бидат белези на системот на имиња во главниот град на Република Македонија.
Përfshirja e emrit të institucionit dhe ngjarjes të dhënë nga historia e Maqedonisë krahas asaj që ekziston deri tani ka rëndësi mjaft të qartë dhe është tregues kategorik i themeleve nacional – politike të shtetit maqedonas dhe profilit të saj. Rëndësia e tyre historike dhe kombëtare e shprehur përmes shpirtit, funksionit dhe qëllimeve të institucioneve dhe ngjarjeve të përmendura e paraqesin nevojën që të jenë simbole të sistemit të emrave në kryeqytetin e Republikës së Maqedonisë. |
| 243 | Солунски конгрес
Kongresi i Selanikut | Солунскиот конгрес од 1903, заседавал од 2 до 4 јануари (стар стил – четврток, петок и сабота), тој е познат и како Јануарски конгрес. На овој собир била донесена одлуката за кревање на Илинденското востание иако најголемиот дел од видните револуционерни дејци се изјасниле против кревање на востанието.
Kongresi i Selanikut i vitit 1903 është mbajtur nga data 2 deri në 4 janar (stil i vjetër e enjte, e premte dhe e shtunë), ai është i njohur si Kongres i janarit. Në këtë mbledhje është sjellë vendimi për ngritjen e Kryengritjes së Ilindenit edhe pse pjesa më e madhe e revolucionarëve të shquar janë deklaruar kundër kryengritjes |
| 244 | Сребра Апостолова Srebra Apostollova | Македонски револуционер, родена е во Леринско. Учествувала во повеќе борби во Леринско. Позната по нејзината храброст и пожртвуваност за идејата за слободна Македнија.
Revolucionare maqedonase e lindur në rrethin e Florinës. Ka marrë pjesë në më shumë luftime në rrethin e Florinës. Është e njohur për guximin dhe sakrifikimin e saj për idenë për Maqedoni të lirë. |
| 245 | Стево Теодосиевски Stevo Teodosievski | Стево Теодосиевски е роден во Кочани во 1924 година. Тој е познат македонски естраден уметник, музички педагог и хуманист. Добитник на многу награди и признанија. Во периодот од 1960 до 1989 година Стево и Есма Теодосиевски живеат и работат во Белград, а потоа се враќаат во Скопје. Низ нивниот дом поминале 47 деца кои биле израснати и воспитани во традиционален дух, достојно да ги наследат своите родители.
Ансамблот “Теодосиевски“ има одржано повеќе од 20.000 концерти, од кои околу 2.000 хуманитарни, има издадено 108 сингл плочи, 20 лонг - плеј плочи, 32 аудио касети, 15 компакт дискови, 6 видео касети и има снимено 12 емисии од по 30 минути за МРТВ.
Стево Теодосиевски почина во Скопје на 9 април 1997 година.
Stevo Teodosievski është lindur në Koçan në vitin 1924. Ai është artist i njohur i estradës maqedonase, pedagog muzikor dhe humanist. Është fitues i shumë çmimeve dhe mirënjohjeve, në periudhën e viteve 1960 deri më 1989 Stevo dhe Esma Teodosivski jetojnë dhe punojnë në Beograd, kurse më pas kthehen në Shkup. Në shtëpinë e tyre kanë kaluar 47 fëmijë të cilit janë rritur dhe edukuar në shpirtin tradicional, që me dinjitet t’i trashëgojnë prindërit e tyre.
Ansambli “Teodosievski” ka mbajtur më shumë se 20,000 koncerte, prej të cilave 2,000 humanitare, ka publikuar 108 pllaka singëll, 20 long-plej pllaka, 32 audio kaseta, 15 kompakt disqe, 6 video kaseta dhe ka incizuar 12 emisione nga 30 minuta për RTVM. Stevo Teodosivski ndërroi jetë në Shkup në 9 prill 1997. |
| 246 | Стерјо Боздов Sterjo Bozdov | Стерјо Боздов ( Крушево 1902 – Крушево 1987 ) лекар,револуционер,редовен професор,шеф на Катедрата по хигиена и прв декан на новоформираниот Mедицински факултет во Скопје (1947 – 1950).Студирал медицина во Виена и во Белград,каде што и дипломирал (1933).Бил член на АСНОМ и повереник за здравство на Македонија (1944). Од 1950 до 1952 г. е проректор на Универзитетот во Скопје и претседател на МЛД (1951-1952).
Sterjo Bozdov ( Krushevë 1902 – Krushevë 1987 ) mjek, revolucionar, profesor i rregullt, shef i Katedrës për higjienë dhe dekan i parë i Fakultetit të formuar për mjekësi në Shkup (1947-1950). Ka studiuar mjekësi në Vjenë dhe në Beograd, ku ka diplomuar (1933). Ka qenë anëtar i KAÇKM dhe i besuar për shëndetësi në Maqedoni (1944). Nga viti 1950 deri në 1952 ka qenë prorektor i Universitetit në Shkup dhe kryetar i MLD (1951-1952). |
| 247 | Стерјо Стерјовски Sterjo Sterjovski | Роден е во с. Смрдеш, Костурско, во 1876 година. Од 1900 год. бил реонски војвода во Костурско, а за време на Илинденското востание со својата чета зел активно учество во повеќе борбени дејствија против турскиот аскер. Загинал во 1905 година во една борба со грчки андарти во Преспанско.
I lindur në f. Smrdesh, Kostur, në vitin 1876. Nga viti 1900 ka qenë drejtues rajonal në Kostur, kurse gjatë Kryengritjes së Ilindenit me çetën e tij ka marrë pjesë aktive në më shumë luftime kundër asqerëve turq. Ka humbur jetën në një luftim me andartësit grek në rrethin e Prespës. |
| 248 | Стефан Топчев Stefan Topçev | Еден од петмината струмички студенти на возраст од 20 до 23 години, членови на ВМРО, кои на 13 август 1951 година биле погубени кај селото Дорломбос на планината Беласица, од страна на комунистичките власти во тогашната НРМ во Струмица.
Një nga pesë studentët e Strumicës në moshë prej 20 deri në 23 vjet, anëtarë të VMRO, të cilit në 13 gusht 1951 janë vrarë tek fshati Dorlombsos në malin Belasicë, nga ana e pushteti komunist në RPM të atëhershme në Strumicë. |
| 249 | Стефо Николов - Скендер
Stefo Nikollov – Skender | Стефо Николов - Скендер (с.Бесфина, Преспанско,1855–Чеган Планина, Леринско,мај 1902) – кресненски војвода, претседател на Народното собрание на Македонија, турски затвореник и предилинденски војвода на ТМРО. Учествува во Кресненското македонско востание (1878 – 79), а потоа станува претседател на Народното собрание на Македонија во Гремен-Теќе (1880).
Stefo Nikollov Skender (f. Besfina, Prespë,1855 – Mali Çegan, Florinë, maj 1902) – vojvodë i Kresnës, kryetar i Kuvendit popullor të Maqedonisë, i burgosur turk dhe drejtues para Ilndenit i TMRO. Ka marrë pjesë në Kryengritjen maqedonase të Kresnës (1878 – 79), e më pas bëhet kryetar i Kuvendit popullor të Maqedonisë në Gremen – Teqe (1880). |
| 250 | Стивен Харпер Stiven Harper | Јосиф Стивен Харпер (роден на 30 април, 1959 година) е 22 - от и сегашниот премиер на Канада. Харпер стана премиер во 2006 година на федералните избори. Секогаш бил подготвен на соработка со македонските организации. За време на неговиот мандат Канада ја призна Република Македонија под нејзиното уставно име.
Josif Stiven Herper (i lindur më 30 prill, 1959) është kryeministri i 22-të dhe aktual i Kanadasë. Harper u bë kryeministër në vitin 2006 në zgjedhje federale. Çdo herë ka qenë i gatshëm të bashkëpunojë me organizata maqedonase. Gjatë mandatit të tij Kanadaja e pranoi Republikën e Maqedonisë me emrin e saj kushtetues. |
| 251 | Стив Џобс
Stiv Xhobs | Стив Пол Џобс (роден на 24 февруари 1955 - 5 октомври 2011) бил соосновач и директор на Епл. Помеѓу 1986 и 2006 година, Стив Џобс бил директор на студиото за анимирани филмови, Пиксар. Стив Џобс и соосновачот на Епл, Стив Возниак помогнале да се популаризира персоналниот компјутер во крајот на 1970–тите. Во раните 1980–ти, Џобс бил меѓу првите кои го сфатиле потенцијалот на графичките оперативни системи кои биле контролирани со помош на компјутерскo глувче или маус. Откако Џобс бил протеран од акционерскиот одбор на Епл во 1985 година, тој го основал Некст, компанија која развивала компјутерски системи наменети за образовните и деловните пазари.
Stiv Pol Xhobs (i lindur 24 shkurt 1955 - 5 tetor 2011) ka qenë bashkëthemelues dhe drejtor i Apple. Mes vitit 1986 dhe 2006, Stiv Xhobs ka qenë drejtor i studios për filma të animuar, Piksar. Stiv Xhobs dhe bashkëthemeluesi i Apple, Stiv Vozniak kanë ndihmuar në popullaritetin e kompjuterëve personal në fundin e viteve të 70-ta. Në vitet e 80-ta, Xhobs ka qenë një ndër të parët që ka kuptuar potencialin e sistemeve operative grafike të cilat kontrollohen me ndihmën e miut kompjuterik ose mausit. Pasi që Xhobs është dëbuar nga këshilli aksionar i Apple në vitin 1985, ai e themeloi Nekst, kompaninë e cila ka zhvilluar sisteme kompjuterike të destinuara për arsim dhe tregje afariste. |
| 252 | Стјепан Радич Stejpan Radiç | Стјепан Радич (11 јуни 1871-8 август 1928) е хрватски политичар и основач на хрватската земјоделска партија во 1905 година. Тој е застрелан во Собранието, а по неколку дена починал како последица на тоа. Како резултат на неговата дејност, земјоделската класа се внесува во општествено-политичкиот живот.
Stjepan Radiç (11 qershor 1871-8 gusht 1928) është politikan kroat dhe themelues i partisë kroate të bujqësisë në vitin 1905. Ai është qëlluar në Kuvend, kurse pas disa ditësh vdiq si pasojë e kësaj. Si rezultat i veprimtarisë të tij, klasa bujqësore hyn në jetën politike- shoqërore. |
| 253 | Стојан Богданов Stojan Bogdanov | Министер за здравство, починал за време на мандатот во 1999 година. Роден е 1941 година во Кратово, бил доктор по медицински науки, вонреден професор по гинекологија и акушерство на Медицински факултет во Скопје.
Ministër për shëndetësi, ka humbur jetën në mandatin e tij në vitin 1999. I lindur në vitin 1941 në Kratovë, doktor për shkenca të mjekësisë, profesor inordinar në gjinekologji dhe akusheri në Fakultetin e mjekësisë në Shkup. |
| 254 | Стојан Кара Стоилов
Stojan Kara
Stoilov | Прочуен војвода во Струмско, денешна Пиринска Македонија. Учествувал во Кресненското востание како главен војвода.Заедно со Димитар Поп Георгиев,кој е началник на штабот на македонското востание,стојат во одбрана на внатрешниот карактер на целите на востанието,противејки се на посегнувањата од бугарска страна.Паднал како жртва на заговор на Софискиот митрополит Мелетиј.
Drejtues i shquar në rrethin e Strumës, në Maqedoninë e sotme të Pirinit. Ka marrë pjesë në kryengritjen e Kresnës si vojvodë kryesor. Së bashku me Dimitar Pop Georgiv, i cili është shef i shtabit të kryengritjes maqedonase, qëndrojnë në mbrojtje të karakterit të brendshëm të qëllimeve të kryengritjes, duke kundërshtuar sulmet nga ana e Bullgarisë. Ka rënë viktimë e komplotit Bullgar të Mitropolitit të Sofjes Meletej. |