I. Вовед

На подрачјето на Градот Скопје тече реката Вардар со своите поголеми притоки: Лепенец, Треска, Серава и отворените канали кои ги прифаќаат атмосферските води од околните планински места и потоа ги одведуваат во реката Вардар на различни локации.

Вкупната должина на овој воден систем во урбаниот дел на градот изнесува повеќе од 45 km.

Во коритата на овие водени текови се таложат најразновидни материјали: наноси на земја, мил, песок, комунален отпад и градежен шут фрлен од страна на несовесните граѓани. Овие материјали на коритата и косините придонесуваат за развој на бујна нискостеблеста и високостеблеста вегетација. Поради сето ова, пропусната моќ особено кај отворените канали значително се намалува, се шири непријатна миризба од застоената вода и претставуваат мошне грда слика за градот.

Во случај на пообилни врнежи може да предизвикаат опасност од излевање и поплавување на непосредната околина.

На територијата на Градот Скопје на повеќе локации со години егзистираат диви депони, формирани од несовесни граѓани. Истите многу често се палат и предизвикуваат енормно загадување на воздухот. Поради оваа состојба секојденвно сме сведоци на реакции од граѓаните.

II. Општ дел

Реката Вардар минува во урбаниот дел на градот течејќи низ регулирано речно корито од новиот ,,мост кај Сарај,, па се до ,,железничкиот мост,, во село Горно Лисиче. Регулирањето на минор и мајор коритото на реката е изведено со ѕидани камени блокови во вкупна должина од 19 km.

Реката Лепенец извира во Република Косово и е една од поголемите притоки на реката Вардар. Таа поминува низ Општините Карпош и Ѓорче Петров во должина од 5 766 метри од обиколницата до вливот во реката Вардар кај населбата Злокуќани. Корито на реката е регулирано само во еден мал дел со ѕидани камени блокови и тоа околу 200 метри пред сливот.

Реката Треска поминува во општина Сарај, низ нерегулирано речно корито во должина од 8 800 метри од браната на езерото Треска до вливот во реката Вардар.

Реката Серава се формира од повеќе мали извори од падините на Скопска Црна Гора. Поминува низ бројни населени места во општина Бутел и Општина Карпош и кај населбата Момин Поток се влева во реката Вардар. Поголемиот дел коритото на реката Серава е изѕидано со бетонски блокови во вкупна должина од 6 263 m, започнувајќи непосредно пред обиколницата во Бутел и завршуваќи кај сливот на реката Врадар.

Усјански канал е предвиден да ги собира изворските и атмосферски води од падините на Водно во Општина К.Вода, од населбите Припор и Усје, за понатаму, преку долно Лисиче во Општина Аеродром да ги одведе во реката Вардар. Овој канал во урбаниот дел е изграден од ѕидани камени блокови во должина од 5 293 m.

Финско-Инџиковски канал се протега на територијата на општина Гази Баба од Железарско Езеро до заобиколницата на излезот од Скопје-исток. Овој канал е отворен со вкупна должина од 1930 мртри, од кои Финскиот е бетонски со должина од 1250 метри и Инџиковски земјен со должина од 680 метри. По заобиколницата каналот се спојува со каналот од Арачиново и продолжува до с.Таор каде се влева во реката Вардар.

На падините на планината Водно изградени се неколку помали отворени канали кои се користат за прифаќање на изворските и атмосферски води.Тоа се следниве канали: каналот во Пржино, Водњанскиот канал, каналот во Козле кај детската белодробна клиника, каналот во Козле кај Германска амбасада, каналот во Трнодол, каналот во Жданец и каналот во Нерези.

Каналот во Пржино во Општината Кисела Вода е изграден како отворен атмосферски канал од ѕидани камени блокови со должина од околу 800 метри.

Водњанскиот канал во Општина Центар ги прифаќа изворските и атмосферски води. Последниве години поголемиот негов дел е покриен од страна на Општина Центар.

Каналот во Козле кај детската белодробна клиника во Општина Карпош, ги прифаќа изворските и атмосферски води. Тој е регулиран отворен канал, изграден од ѕидани камени блокови со должина од 250 метри.

Каналот во Козле во Општина Карпош кај Германска амбасада е150 метри бетонски и 150 метри земјен.

Каналот во Трнодол кај бензинската пумпа на Макпетрол во Општина Карпош, ги прифаќа атмосферските води. Каналот е во вкупна должина од 470 метри од кои бетонски е во должина од 200 метри и земјен во должина од 270 метри.

Канал Жданец кај ул.Козле во општина Карпош, ги прифаќа изворските и атмосферски води.Тоа е отворен канал со вкупна должина од 500 метри од кои една половина е бетонски, додека другата половина е земјен.

Каналот во Нерези општина Карпош во вкупна должина од 980 метри од кои бетонски затворен е 480 метри и 500 метри отворен делумно регулиран со ѕидан камен.

На територијата на Град Скопје во речиси сите општини на различни локации егзистираат поголем број на диви депонии. Од како на некои од депониите ќе се спроведат активности за нивно чистење по кратко време повторно се обновуваат.

III. Стратешки цели

Стратешки цели на Градот Скопје претставуваат зголемување на безбедноста на граѓаните од можни поплави, спречување на ширење на заразни болести, искоренување на дивите депонии и постигнување поголем квалитет на животната средина.

IV. Активности

За реализација на стратешките цели потребно е Градот Скопје да превземе одредени активности за подобрување на состојабата со коритото на реката Врадар, нејзините притоки и отворените канали, преку нивно континуирано одржување и чистење.

Исто така на местата на кои се формирани диви депонии потребно е да се расчистат и трајно да се спречи повторното нивно обновување, преку рекултивирање на расчистениот простор и оплеменување со зеленило.

V. Носители на активности

Носители на активностите за реализација на Развојниот План ќе бидат Секторот за комунални работи и ЈП.Улици и патишта –Скопје.

Се задолжува ЈП.Улици и патишта- Скопје, за периодот (2020-2022) да достави годишни Програми за одржување на коритото на реката Вардар, нејзините притоки и отворените канали на подрачјето на Град Скопје и за расчистување на дивите депонии до Советот на Град Скопје на предходна согласност.

Во годишните програми потребно е да се дефинираат планираните активности, фазите и начинот на реализација.

VI. Очекувани цели

Со превземените активности согласно Развојниот План, изготвените и усвоени годишни Програми за одржување на коритото на реката Вардар, нејзините притоки и отворените канали на подрачјето на Град Скопје и за расчистување на дивите депонии, ќе се овозможи нивно редовно одржување, со што значително ќе се подобри квалитетот на состојба во која се наоѓаат.

Со тоа ќе се обезбеди почиста, поздрава и побезбедна животна средина на општо задоволство на граѓаните.

VII. Овој план влегува во сила со денот на објавувањето во “Службен гласник на Град Скопје“.

Број 27-11960/1
23 декември 2019 година
С к о п ј е
С О В Е Т Н А Г Р А Д С К О П Ј Е
ПРЕТСЕДАТЕЛ
проф.д-р Љубица Јанчева с.р.


Në bazë të nenit 36 të Ligjit për vetëqeverisje lokale ("Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë" nr.5 / 02), dhe nenit 10, paragrafi 1 pika 4, alineja 19 e Ligjit për Qytetin e Shkupit ("Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë" Nr 55/04 dhe 158/11), dhe në lidhje me nenin 5 paragrafi 1 pika 18 dhe nenin 7 paragrafi 2 të Ligjit për Shërbime Publike ("Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë" Nr.95/ 12, 163/13, 42/14, 44/15, 147/15, 31/16 dhe 64/18), Këshilli i Qytetit të Shkupit në seancën dyzetepestë, të mbajtur më 23.12. 2019 solli

I. Hyrje

Në territorin e qytetit të Shkupit rrjedh lumi Vardar me degët kryesore të tij: Lepenec, Treska, Serava dhe kanalet e hapura që pranojnë ujërat atmosferikë nga zonat malore përreth dhe që derdhen në lumin Vardar në lokacione të ndryshme.

Sipërfaqja e përgjithshme e këtij sistemi ujor në pjesën urbane të qytetit është më shumë se 45 km.

Në shtretërit e këtyre burimeve ujore depozitohen një larmi materialesh: deponi, llum, rërë, mbeturina komunale dhe mbeturina ndërtimi të hedhura nga qytetarë të pandërgjegjshëm. Këto materiale të shtratit dhe pjerrësive kontribuojnë në zhvillimin e bimësisë së dendur të ulët dhe të lartë. Për shkak të të gjithë kësaj, fuqia e lëshimit sidomos në kanalet e hapura zvogëlohet ndjeshëm, përhapet erë e pakëndshme e ujit të ndenjur dhe paraqet një pamje shumë të shëmtuar të qytetit

Në rast të reshjeve të mëdha të shiut, ka rrezik për vërshime dhe përmbytje të zonës së afërt.

Në territorin e qytetit të Shkupit, në shumë vende për shumë vite me radhë ekzistojnë deponitë informale, të formuara nga qytetarë të pandërgjegjshëm. Ato shpesh ndizen dhe shkaktojnë ndotje të madhe të ajrit. Për shkak të kësaj situate ne jemi dëshmitarë të reagimeve të përditshme nga qytetarët

II. Pjesa e përgjithshme

Lumi Vardar kalon nëpër pjesën urbane të qytetit që rrjedh përmes një shtrati të rregulluar të lumit nga ura e re e Sarajit tek ura hekurudhore në Lisiçen e Epërme. Rregullimi i shtretërve të vegjël dhe të mëdhenj të lumenjve kryhet me blloqe murature me gjatësi të përgjithshme19 km.

Lumi Lepenec buron nga Republika e Kosovës dhe është një nga degët kryesore të lumit Vardar. Ai kalon nëpër komunat e Karposhit dhe Gjorce Petrovit në një gjatësi prej 5.766 metrash nga unaza deri në grykëderdhjen e lumit Vardar në vendbanimin Zlokuqani. Shtrati i lumit është rregulluar vetëm në një seksion të vogël të blloqeve prej guri rreth 200 metra para basenit të lumit.

Lumi Treska rrjedh nëpër komunën e Sarajit, përmes një shtrati të parregulluar lumi 8 800 metra të gjatë nga diga e Liqenit të Treskës deri te grykëderdhja e lumit Vardar.

Lumi Serava është formuar nga disa burime të vogla në shpatet e Malit të Zi të Shkupit. Kalon nëpër vendbanime të shumta në komunën e Butelit dhe Komunën e Karposhit dhe në vendbanimin Momin Potok dhe derdhet në lumin Vardar. Pjesa më e madhe e shtratit të lumit të Serava është e ndërtuar me blloqe betoni me gjatësi 6 263 m, duke filluar pak para unazës së Butelit dhe duke përfunduar në basenin e lumit Vardar.

Kanali Usjanski është planifikuar të mbledhë ujërat e burimeve dhe reshjeve nga shpatet e Vodnos në Komunën Kisela Voda, nga vendbanimet Pripor dhe Usje, më tej, përmes Lisiçës së Poshtme në Komunën e Aerodromit për t'i çuar ato në lumin Vardar. Ky kanal në pjesën urbane është i ndërtuar nga blloqe guri me gjatësi 5 293 m.

Kanali Finlandez-Inxhikovës shtrihet në territorin e Komunës së Gazi Baba nga Liqeni “Zhelezarsko” deri në unazën në daljen nga Shkupi-lindje. Ky kanal është i hapur me gjatësi 1930 metra, nga të cilët kanali finlandez është me gjatësi 1250 metra beton dhe kanali i Inxhikovës 680 metra prej dheu. Pas unazës, kanali bashkohet me kanalin e Haraçinës dhe vazhdon në fshatin Taor ku derdhet në lumin Vardar.

Në shpatet e malit Vodno ka disa kanale më të vogla të hapura që përdoren për pranimin e ujërave të burimeve dhe reshjeve. Ato janë kanalet e mëposhtme: kanali në Përzhinë, në Kozle te Klinika e mushkërive të bardha, kanali në Kozle te Ambasada gjermane, kanali në Tërnodol, kanali në Zhdanec dhe kanali në Nerezi.

Kanali i Përzhinës në Komunën e Kisela Vodës është ndërtuar si një kanal i hapur i bërë nga blloqe murature rreth 800 metra të gjatë.

Kanali Vodnjanska në Komunën Qendër pranon ujërat e burimeve dhe të reshjeve. Vitet e fundit pjesa më e madhe e tij është mbuluar nga Komuna Qendër.

Kanali në Kozle në Klinikën e mushkërive të bardha për fëmijë në Komunën e Karposhit pranon ujërat e burimeve dhe rreshjve. Ai është kanal i rregulluar i hapur, i ndërtuar nga blloqe guri 250 m të gjatë.

Kanali Kozle në Komunën e Karposhit te Ambasada gjermane është 150 metra beton dhe 150 metra prej dheu.

Kanali i Tërnodollit te pompa e benzinës Makpetrol në komunën e Karposhit pranon ujërat e reshjeve. Kanali ka një gjatësi prej 470 metrash, nga të cilat me beton është i gjatë 200 metra dhe prej dheu 270 metra.

Kanali Zhdanec afër rrugës Kozle në Komunën Karposh, pranon ujërat e burimeve dhe reshjeve. Është kanal i hapur me një gjatësi prej 500 metrash nga të cilat gjysma është prej betoni ndërsa gjysma tjetër është prej dheu.

Kanali në Nerezi në komunën e Karposhit me gjatësi 980 metra, nga të cilat 480 metra beton i mbyllur dhe 500 metra i hapur i rregulluar pjesërisht me gurë.

Në territorin e qytetit të Shkupit, pothuajse në të gjitha komunat në lokacione të ndryshme ka një numër të madh deponish informale. Pasi në disa prej deponive realizohen aktivitete për pastrimin e tyre për një kohë të shkurtër aty formohen përsëri.

III. Qëllimet strategjike

Qëllimet strategjike të Qytetit të Shkupit paraqesin zmadhimin e sigurisë së qytetarëve nga vërshimet e mundshme, pengimi i përhapjes së sëmundjeve ngjitëse dhe arritjes së cilësisë më të lartë të ambientit jetësor.

IV. Aktivitete

Për realizimin e qëllimeve strategjike nevojitet që Qyteti i Shkupit që ndërmerr aktivitete të caktuara për përmirësim të gjendjes së shtratit të lumit Vardar, degëve të tij dhe kanaleve të hapura, përmes mirëmbajtjes dhe pastrimit të rregullt të tyre.

Gjithashtu në vendet në të cilat janë formuar deponi informale nevojitet që të pastrohen dhe në mënyrë afatgjate të pengohet paraqitja e tyre, përmes ri kultivimit të hapësirës së pastruar dhe fisnikërimit me gjelbërim.

V. Bartës të aktiviteteve

Bartës të aktiviteteve për realizim të Planit zhvillimor do të jenë Sektori për punë komunale dhe NP “Rrugët dhe rrugicat” - Shkup.

Detyrohen NP “Rrugët dhe rrugicat” – Shkup, për periudhën (2020 – 2022) të dorëzojë Programe vjetore për mirëmbajtje të shtratit të lumit Vardar, degëve të tij dhe të kanaleve të hapura në territorin e Qytetit të Shkupit deri te Këshilli i Qytetit të Shkupit për miratim.

Në programet vjetore nevojitet që të definohen aktivitetet e planifikuara, fazat dhe mënyra e realizimit.

VI. Qëllimet e pritura

Me aktivitetet e marra në pajtim me Planin zhvillimor, Programet e përpiluara dhe të miratuara për mirëmbajtje të shtratit të lumit Vardar, degëve të tij dhe të kanaleve të hapura në territorin e Qytetit të Shkupit dhe për pastrimin e deponive informale, do të mundësohet mirëmbajtje e rregullt dhe me këtë në masë të konsiderueshme do të përmirësohet cilësia e gjendjes së tyre.

Me këtë do të mundësohet një ambient i pastër dhe më i shëndoshë jetësorë në kënaqësi të qytetarëve.

VII.

Ky plan hyn në fuqi ditën e shpalljes në “Lajmëtari zyrtar i Qytetit të Shkupit”